Tính đến 16h ngày 20/6, Việt Nam đã thực hiện tiêm tổng cộng 2.422.643 liều vaccine phòng COVID-19, trong đó, 121.683 người đã được tiêm đủ 2 mũi vaccine. Riêng trong ngày 20/6, có 60.955 người được tiêm tại 41 tỉnh, thành phố và các cơ sở y tế của Bộ Quốc phòng.
Thông tin cập nhập tiến độ tiêm vaccine COVID-19 tại Việt Nam, PGS.TS Dương Thị Hồng, Phó viện trưởng Viện Vệ sinh dịch tễ T.Ư cho biết, đến nay, nhiều địa phương trên cả nước đã hoàn thành 2 đợt tiêm chủng, sử dụng an toàn, hiệu quả và kịp thời trong số vaccine được cung ứng. Với vaccine được phân bổ đợt 3, các tỉnh cũng đang thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ và Bộ Y tế về việc đẩy nhanh tốc độ tiêm chủng, để sớm hoàn thành tiêm chủng đợt 3.
>> Triển khai chiến dịch tiêm chủng vaccine lớn nhất Việt Nam
Theo PGS.TS Dương Thị Hồng, sau hơn 3 tháng triển khai tiêm vaccine COVID-19, đến nay, trong số người đã tiêm có khoảng 14 - 20% có phản ứng sau tiêm. Tỷ lệ này tương đương theo khuyến cáo của nhà sản xuất và Tổ chức Y tế thế giới (WHO). Một số phản ứng nặng như phản ứng phản vệ sau tiêm vắc xin đã xảy ra, các cơ sở y tế đã tuân thủ theo hướng dẫn của Bộ Y tế về xử trí phản ứng nặng sau tiêm chủng.
Phó Viện trưởng Viện Vệ sinh dịch tễ T.Ư cho biết: "Vaccine COVID-19 cũng như bất kỳ một loại vaccine nào khác, khi sử dụng sẽ xảy ra một số phản ứng nhất định, bao gồm phản ứng thông thường để cơ thể đáp ứng sinh miễn dịch bảo vệ phòng bệnh; và có thể gặp phản ứng nặng đe dọa sức khỏe và tính mạng người được tiêm chủng nếu không được xử trí kịp thời".
Liên quan đến chỉ định tiêm vaccine COVID-19 cho các đối tượng người cao tuổi, người có bệnh nền (ung thư, tim mạch, tăng huyết áp, đái tháo đường, béo phì...), theo PGS.TS Dương Thị Hồng, đây là nhóm người có nguy cơ cao mắc COVID-19 nặng, nên là đối tượng nguy cơ cần được tiêm vaccine, tuy nhiên chỉ tiêm chủng khi bệnh đã ổn định, các chỉ số đường huyết, mạch, huyết áp ở giới hạn bình thường.
"Người có bệnh lý mạn tính không thuộc đối tượng chống chỉ định tiêm vắc xin phòng COVID-19 hiện nay ở Việt Nam nhưng cần được tư vấn đầy đủ", PGS.TS Dương Thị Hồng lưu ý.
>> Chiến dịch tiêm chủng vaccine lớn nhất Việt Nam có gì đặc biệt?
Vaccine phòng COVID-19 đang và sẽ được sử dụng ở Việt Nam hiện nay đều được WHO tiền thẩm định, khuyến cáo, đồng thời được Cục quản lý Dược cấp phép lưu hành, được Viện Kiểm định Quốc gia vaccine và sinh phẩm y tế cấp giấy phép xuất xưởng rồi mới đưa vào sử dụng để đảm bảo an toàn và chất lượng của vaccine khi đưa ra sử dụng.
"Chúng tôi khuyến cáo việc sớm được tiêm chủng vaccine phòng COVID-19. Đây là yếu tố quan trọng để chủ động phòng bệnh cho cá nhân và cộng đồng. Người dân không nên có tâm lý lựa chọn, chờ đợi vaccine mà bỏ đi cơ hội tiêm chủng sớm", PGS.TS Dương Thị Hồng nhấn mạnh.
Hiện vaccine là một trong những biện pháp chủ động để phòng các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm. Các vaccine phòng COVID-19 hiện nay có hiệu quả bảo vệ từ trên 60 đến trên 90%. Ngoài tác dụng giảm số người nhiễm virus, giảm số trường hợp bị biến chứng do mắc bệnh, vaccine phòng COVID-19 còn giúp giảm số bệnh nhân phải nhập viện điều trị và số ca tử vong.
Việc tiêm vaccine bao phủ 70% dân số để đạt được miễn dịch cộng đồng tại Việt Nam phụ thuộc vào tiến độ cung ứng vaccine và năng lực của hệ thống tiêm chủng. Triển khai chiến dịch tiêm chủng vaccine quy mô lớn nhất trong lịch sử, Bộ Y tế khẳng định, chiến dịch tiêm vaccine COVID-19 lần này có nhiều điểm mới, nhưng vấn đề an toàn vẫn luôn được đặt lên hàng đầu.
"Điểm khác biệt của chương trình tiêm chủng ở nước ta đối với các nước là tiến hành sàng lọc kỹ tất cả các đối tượng tiêm. Nếu đối tượng tiêm không đảm bảo yêu cầu về sức khoẻ thì họ sẽ được các điểm tiêm trì hoãn tiêm. Các cơ sở tiêm chủng vaccine phòng COVID-19 phải bảo đảm tiêu chuẩn về cơ sở vật chất, trang thiết bị và nhân lực; thực hiện khám sàng lọc, tư vấn trước tiêm chủng và tổ chức buổi tiêm chủng an toàn theo hướng dẫn của Bộ Y tế. Bộ Y tế cũng đã lập Ban Chỉ đạo an toàn tiêm chủng tập hợp các chuyên gia, giáo sư đầu ngành trên các lĩnh vực để sẵn sàng trợ giúp địa phương trên toàn quốc để đảm bảo an toàn tiêm chủng", Bộ Trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long khẳng định.
Người đứng đầu ngành y tế cũng cho biết, Việt Nam đặt mục tiêu cuối năm 2021 - đầu năm 2022 đạt miễn dịch cộng đồng, do vậy, chiến dịch tiêm chủng vaccine phòng COVID-19 gồm cả nỗ lực cố gắng tìm kiếm, đàm phán để có các nguồn vaccine nhập khẩu và đẩy mạnh nghiên cứu, sản xuất vaccine trong nước./.
Vaccine phòng COVID-19 hiện nay đều là vaccine mới, hiệu quả phòng bệnh của vắc xin phòng COVID-19 theo các dữ liệu thử nghiệm lâm sàng của nhà sản xuất, việc theo dõi về hiệu quả và thời gian bảo vệ của vắc xin vẫn đang được tiếp tục theo dõi và đánh giá.
Đừng kén chọn vắc xin mà mất cơ hội
Bao giờ được tiêm vắc xin ngừa COVID-19? Từ nguồn vắc xin nào? Tiêm vắc xin hiệu quả phòng bệnh ra sao để sớm đạt miễn dịch cộng đồng, sớm quay lại cuộc sống bình thường?...
Qua đó, khái quát được một bức tranh cơ bản cho chiến dịch tiêm chủng lớn nhất toàn quốc sắp tới.
Nhắn tin thông báo tiêm vắc xin
PGS.TS Dương Thị Hồng - trưởng Văn phòng Tiêm chủng mở rộng quốc gia, phó viện trưởng Viện Vệ sinh dịch tễ trung ương - cho biết để xây dựng kế hoạch tiêm chủng cho chiến dịch tiêm chủng vắc xin phòng COVID-19, các địa phương sẽ vận dụng nhiều biện pháp linh hoạt để điều tra đối tượng thuộc diện tiêm chủng.
Người được tiêm chủng sẽ được mời thông qua tin nhắn điện thoại hoặc gửi giấy mời trực tiếp đến đối tượng tiêm chủng thông qua tổ dân phố, cộng tác viên y tế, dân số, hội phụ nữ, hội người cao tuổi, trường học, các cơ quan đoàn thể...
Tại TP.HCM, trong chiến dịch tiêm chủng vắc xin COVID-19 quy mô lớn mà TP đang triển khai, ông Tăng Chí Thượng - phó giám đốc Sở Y tế - cho biết ngành y tế TP.HCM đã áp dụng công nghệ thông tin vào việc nhắc người dân đi tiêm ngừa với khung giờ và địa chỉ tiêm rõ ràng.
Ngoài ra, trên nội dung tin nhắn, Sở Y tế TP.HCM còn nhắc người đi tiêm nhớ khai báo y tế điện tử trước khi đến điểm tiêm vắc xin trong vòng 24 giờ.
Để chủ động cập nhật thông tin trên hồ sơ sức khỏe, hỗ trợ nhân viên y tế trong quá trình tìm kiếm thông tin và giúp cập nhật thông tin tiêm chủng sau khi đã tiêm chủng, PGS Hồng khuyến cáo người dân có thể tải ứng dụng hososuckhoe của Bộ Y tế để đăng ký tiêm chủng.
Tuy nhiên, khi người dân được mời đi tiêm chủng thì tùy thuộc vào kế hoạch triển khai và đối tượng cần tiêm vắc xin COVID-19 do từng địa phương quy định.
Ở thời điểm hiện tại vắc xin COVID-19 sử dụng trước cho các đối tượng nguy cơ cao để hạn chế lây nhiễm và các biến chứng nguy hiểm của bệnh, đảm bảo năng lực của hệ thống y tế và các cơ sở dịch vụ cơ bản, đảm bảo an ninh xã hội. Các đối tượng khác trong thời gian tới có thể tiếp cận khi lượng vắc xin về dồi dào hơn.
Đừng lựa chọn vắc xin mà mất cơ hội
Các chuyên gia cho hay vắc xin hiện nay đã được nhập về và sử dụng tại Việt Nam là vắc xin COVID-19 AstraZeneca. Theo thông báo của nhà sản xuất, vắc xin này có hiệu lực bảo vệ phòng lây nhiễm trên 70% sau khi tiêm liều 1 ít nhất 3 tuần, và sau tiêm liều 2 đạt trên 80%.
Hiện nhà sản xuất vắc xin AstraZeneca vẫn đang khuyến cáo sử dụng liều 2 cùng loại với vắc xin đã tiêm ở liều 1.
Tuy nhiên, hãng này cũng cho biết việc tiêm vắc xin chứa thành phần mRNA cũng có cơ chế sinh miễn dịch tương tự nên việc tiêm 2 loại vắc xin cho một người là có thể. Vấn đề này cũng đang được các tổ chức nghiên cứu.
Trong thời gian tới, Bộ Y tế sẽ tiếp tục cập nhật khi có thông tin mới theo hướng dẫn của nhà sản xuất và Tổ chức Y tế thế giới.
Khi nguồn vắc xin dồi dào và có nhiều hãng, người dân được lựa chọn vắc xin không? PGS Hồng cho biết tất cả các vắc xin COVID-19 hiện nay ở Việt Nam đều được Tổ chức Y tế thế giới tiền khẳng định, và được khuyến cáo sử dụng để phòng chống COVID-19.
Các vắc xin sử dụng đều có hiệu quả tương đương để bảo vệ và phòng bệnh COVID-19.
PGS Hồng lưu ý không có vắc xin COVID-19 nào có hiệu quả phòng bệnh 100%, cũng như không có vắc xin nào an toàn tuyệt đối.
Ngay sau khi các đợt vắc xin được cung cấp cho Việt Nam, Bộ Y tế sẽ yêu cầu chương trình tiêm chủng mở rộng phân bổ ngay và tổ chức triển khai sớm nhất để đạt được độ bao phủ cộng đồng phòng bệnh COVID-19 nhanh nhất.
"Vì vậy chúng tôi khuyến cáo người dân không nên lựa chọn chờ đợi vắc xin, sẽ lỡ mất cơ hội phòng bệnh an toàn" - PGS Hồng khuyến cáo.
Lô vắc xin AstraZeneca vừa được phân bổ cho TP.HCM - Ảnh: DUYÊN PHAN
Biến chủng Delta "phá hỏng hàng rào" vắc xin?
Các chuyên gia cho biết sau tiêm vắc xin COVID-19, tùy loại vắc xin sẽ có một tỉ lệ nhất định người tiêm có biểu hiện phản ứng sau tiêm chủng.
Như vậy có một tỉ lệ nhất định các trường hợp không có biểu hiện phản ứng sau tiêm. Không có triệu chứng phản ứng sau tiêm không đồng nghĩa với không có đáp ứng miễn dịch.
Tuy nhiên, cũng như các vắc xin hay thuốc khác, vắc xin COVID-19 không có hiệu lực 100%. Tùy loại vắc xin, tỉ lệ này dao động từ 50% đến hơn 90%.
Để đánh giá đã có đáp ứng miễn dịch sau tiêm chủng phải thực hiện đánh giá kháng thể bằng các phương pháp xét nghiệm. Tuy nhiên, không yêu cầu người dân sau khi đi tiêm chủng cần thực hiện xét nghiệm này.
Để hạn chế tối đa nguy cơ tai biến sau tiêm chủng vắc xin phòng COVID-19, Bộ Y tế đã có hướng dẫn những nhóm đối tượng cần thận trọng tiêm chủng.
Người có tiền sử dị ứng, người có bệnh nền, bệnh mãn tính, người trên 65 tuổi, người có tiền sử bệnh mãn tính... phải được khám sàng lọc và tiêm chủng tại bệnh viện hoặc cơ sở y tế có đủ năng lực hồi sức cấp cứu ban đầu.
Đồng thời, người được tiêm chủng cần tuân thủ các hướng dẫn của Bộ Y tế về việc theo dõi sau tiêm chủng tại cơ sở và tại nhà để đảm bảo phát hiện sớm các biểu hiện bất thường sau tiêm chủng và kịp thời xử trí tại cơ sở y tế.
Riêng người có tiền sử bị dị ứng thuốc kháng sinh, PGS.TS Đào Xuân Cơ - phó giám đốc Bệnh viện Bạch Mai - cho biết người dị ứng với nhiều loại thuốc sẽ có nguy cơ phản vệ (sốc) cao, nên việc tiêm tại các cơ sở có khả năng cấp cứu tốt như các bệnh viện là phù hợp nhất.
Hiện nay, thông tư 51 của Bộ Y tế về cấp cứu phản vệ không quy định thử phản ứng cho tất cả các loại thuốc trước khi sử dụng. Đặc biệt, vắc xin COVID-19 lần đầu đưa vào sử dụng càng không có chỉ định thử phản ứng.
Tuy nhiên với biến chủng Delta gần đây (còn gọi là biến chủng Ấn Độ), PGS Hồng cho rằng virus này có ảnh hưởng nhất định đến hiệu quả phòng lây nhiễm của vắc xin, song hiệu quả phòng biến chứng và tử vong ở vắc xin vẫn ở mức độ cao.
Các trường hợp phản ứng sau tiêm trong thời gian qua được xử trí nhanh chóng, kịp thời và hầu hết hồi phục không để lại di chứng.
Người nhiễm HIV, tiêm vắc xin ngừa COVID-19 được không?
PGS.TS Dương Thị Hồng cho biết những người suy giảm miễn dịch nặng (AIDS) sẽ tạm hoãn tiêm chủng vắc xin phòng COVID-19.
Trường hợp nhiễm HIV chưa chuyển sang giai đoạn AIDS đang điều trị bằng thuốc ARV đã 8 năm thì cần được khám sàng lọc và tiêm chủng tại bệnh viện hoặc cơ sở y tế có đủ năng lực hồi sức cấp cứu ban đầu.
Người nhiễm HIV sẽ được bác sĩ chỉ định tiêm chủng hoặc tạm hoãn tùy thuộc vào điều kiện sức khỏe tại thời điểm khám sàng lọc. Khi đi tiêm chủng, nên mang theo kết quả xét nghiệm để nhân viên y tế xem xét.
Tháng 7 có thêm nhiều vắc xin ngừa COVID-19
PGS.TS Dương Thị Hồng thông tin cụ thể về tình hình vắc xin tại Việt Nam như sau:
Việt Nam đã ký hợp đồng với Công ty Pfizer, nghị quyết ngày 20-6 của Chính phủ cũng đã thống nhất việc mua 30 triệu liều AstraZeneca thông qua Công ty VNVC, bên cạnh nguồn từ COVAX Facility và các nguồn khác, tới đây nguồn cung vắc xin sử dụng tiêm ngừa COVID-19 cho người dân sẽ dồi dào hơn, đồng thời Việt Nam sẽ tiếp tục nhận được hỗ trợ từ Chính phủ Nhật Bản, Chính phủ Trung Quốc...
Đến quý 4-2021 sẽ có nhiều vắc xin tiêm chủng cho người dân, tăng độ bao phủ vắc xin ngoài nhóm ưu tiên theo nghị quyết 21, thông qua việc mở rộng thêm các nhóm được tiêm vắc xin.
Cụ thể, trong tháng 7 Việt Nam sẽ nhận được khoảng 1,6 triệu liều vắc xin của COVAX. Tiếp theo sẽ tiếp tục nhận được sự hỗ trợ của Chính phủ Nhật Bản, hơn 90.000 liều trong hợp đồng với Pfizer/BioNTech.
Theo chỉ đạo của Bộ Y tế, mỗi đợt vắc xin về Viện Kiểm định quốc gia về vắc xin và sinh phẩm y tế sẽ kiểm định và xem xét cấp giấy phép, ngay sau đó phân bổ về các địa phương. Tới đây có sự tham gia của Bộ Quốc phòng, giúp rút ngắn thời gian vận chuyển theo các chuỗi cung ứng vắc xin của Chương trình Tiêm chủng mở rộng trước đây.
Ngay sau khi nhận được vắc xin, vắc xin đã tới tuyến tỉnh hoặc tuyến huyện. Việc triển khai nhanh chóng như vậy cũng sẽ giúp tiêm chủng kịp tiến độ, đồng nghĩa với việc nếu vắc xin về hàng chục triệu liều thì chúng tôi cũng triển khai được hiệu quả nhất.
Đã tích lũy nhiều kinh nghiệm tiêm vắc xin
Theo ông Đào Xuân Cơ - phó giám đốc Bệnh viện Bạch Mai, các chuyên gia trong nước đều đã xây dựng quy trình quy chuẩn vận chuyển, bảo quản vắc xin, tổ chức buổi tiêm chủng an toàn...
Trong chiến dịch chuẩn bị đợt tiêm vắc xin lớn nhất lịch sử, Chính phủ thành lập một ban chỉ đạo có nhiều bộ ngành tham gia. "Qua hơn 2,4 triệu mũi vắc xin vừa qua, chúng tôi đã có những kinh nghiệm đáng kể về tiêm chủng an toàn" - ông Cơ chia sẻ.
Tỉ lệ có phản ứng sau tiêm, các phản ứng nhẹ như đau vị trí tiêm, sốt sau tiêm... cũng tương tự tỉ lệ các báo cáo trên thế giới ghi nhận.
Các phản ứng nặng hơn là điểm người dân và cán bộ y tế quan ngại, như phản ứng phản vệ nặng, chúng ta có gặp một số trường hợp nhưng tỉ lệ thấp hơn thế giới, các bác sĩ đều đã cấp cứu thành công, người bệnh đã trở lại bình thường sau 2-3 ngày, người nhiều nhất là trở lại bình thường sau 1 tuần.
Trong hơn 2,4 triệu mũi tiêm vừa qua có 1 ca tử vong, đây là trường hợp đáng tiếc, nhưng so sánh với thế giới, tỉ lệ phản ứng nặng ở Việt Nam vẫn thấp hơn, cho thấy chúng ta tổ chức tiêm chủng rất tốt.