Thi công "thần tốc" lúc giãn cách
Gặp chúng tôi, ông T. kể đầu tháng 6, một xe ba gác len vào sâu trong hẻm chở theo nhiều vật liệu xây dựng, để rồi con hẻm vốn đã chật hẹp nay chứa đầy gạch, xi-măng và đá. Cận kề đó một căn nhà đang vây tôn kín bưng, bên trong nhóm thợ thi nhau làm ngày và đêm. Họ thi công ngay thời điểm các cửa ngõ ra vào bên trong quận Gò Vấp được kiểm soát và thực hiện nghiêm theo Chỉ thị 16 - giãn cách xã hội mức cao nhất. "Họ xây dựng vậy là trái phép, bởi thời điểm này không ai cấp phép cho một công trình tập trung đông người như vậy. Tốp thợ ra vào xóm khiến chúng tôi thực sự lo lắng" - ông T. bức xúc.
Ông T. cho biết chỉ trong vòng 2 tuần giãn cách, công trình đã xây dựng gần hoàn thiện. Tốc độ thi công rất nhanh. Lo lắng không an toàn trong dịch bệnh nên ông T. và một số người dân phản ánh lên Thanh tra Xây dựng TP. Ngay lập tức lực lượng chức năng xuống hiện trường kiểm tra. Lúc này mới té ngửa, chủ công trình xây dựng sai phép.
Tương tự, trong lúc UBND phường Hiệp Bình Chánh, TP Thủ Ðức đang căng mình chống dịch và truy vết những người liên quan đến dãy nhà trọ trên đường Hiệp Bình thì gần đó, một công trình sai phép được tiến hành xây dựng. "Công trình này nằm trong hẻm 17 đường Tam Bình. Trước khi dịch bệnh căng thẳng, công trình đã bị tạm đình chỉ vì xây dựng không đúng giấy phép. Tuy nhiên, lợi dụng giãn cách xã hội, chủ nhà đã lén lút tái xây dựng bằng cách dỡ phần mái và thi công thêm cột thép làm trụ nhà" - một cán bộ thanh tra khu vực 3 (thuộc Sở Xây dựng TP) nói và cho biết khi phát hiện đã bàn giao cho UBND phường giám sát.
Trong khi đó, hầu hết các chủ cửa hàng vật liệu xây dựng cho hay đơn hàng đặt hàng trong thời điểm dịch bệnh tăng hơn so với bình thường. "Ðể qua mặt cơ quan chức năng, có khách dặn chỉ được giao hàng sau 22 giờ và phải vận chuyển bằng xe máy để không ai chú ý" - ông T., một chủ cửa hàng vật liệu ở quận Bình Thạnh tiết lộ.
Công trình tiếp tục lén lút xây sai phép trong những ngày giãn cách tại phường Hiệp Bình Chánh, TP Thủ Ðức (TP HCM) (Ảnh do Thanh tra Sở Xây dựng TP cung cấp)
Xử nghiêm cán bộ buông lỏng
Một cán bộ thanh tra khu vực 3 cho hay gần 2 tháng nay, lực lượng thanh tra xây dựng nơi ông công tác chỉ làm việc 50% nhân sự/ngày. Giảm việc tiếp xúc người dân và chỉ bố trí một cán bộ thanh tra làm việc 3 ngày/tuần. "Có thể đây là lý do để nhiều hộ dân tranh thủ thi công sai phép một cách "thần tốc" để công trình sớm hoàn thiện. Qua ghi nhận, số lượng nhà ở xây dựng không đúng giấy phép tăng. Mới đây nhất, một công trình nhà ở tại phường Linh Xuân khi thấy bóng dáng lực lượng chức năng thì có người chạy xe máy bám theo và gọi điện thoại báo động các thợ ngưng thi công. Họ khóa chặt cửa từ bên ngoài ngăn việc cho người vào kiểm tra" - cán bộ này thông tin.
Trong khi đó, lãnh đạo Thanh tra Sở Xây dựng TP cho hay tính từ đầu năm 2021 đến nay, tại TP có gần 300 trường hợp vi phạm liên quan đến trật tự xây dựng. "Mặc số lượng công trình xây dựng giảm do ảnh hưởng bởi dịch bệnh nhưng thời gian gần đây, trật tự xây dựng lại diễn biến phức tạp. Ðáng nói là các trường hợp xây dựng sai phép đã vi phạm "áp đảo" và có xu hướng gia tăng" - Thanh tra Sở Xây dựng TP cho biết.
Giải pháp đưa ra là sẽ tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, kiên quyết xử lý trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân được giao nhiệm vụ. "Mỗi đợt tổng kết sẽ thống kê so sánh giữa các quận - huyện và TP Thủ Ðức để xem xét địa bàn nào thiếu trách nhiệm, buông lỏng quản lý có tỉ lệ vi phạm cao. Từ đó, sẽ xử lý cán bộ trực tiếp và người đứng đầu phụ trách địa bàn" - Thanh tra Sở Xây dựng TP nhấn mạnh.
Bình luận về giải pháp trên, luật sư Nguyễn Anh Minh (Ðoàn Luật sư TP HCM) cho rằng đó là giải pháp được nhắc đến nhiều nhưng xem ra mãi vẫn chưa thấy cán bộ đứng đầu nào bị xử lý. Bằng chứng là mới đây, dư luận khá bức xúc về mức xử lý của Sở Xây dựng TP về trường hợp hàng loạt công trình xây dựng sai phép tại phường 2, 12, 13, 15 (quận Tân Bình), đó là chỉ cách chức, kỷ luật các thanh tra xây dựng phụ trách địa bàn, còn người đứng đầu thì không liên can (!?). "Ðã đến lúc nói là phải làm, phải xử nghiêm người đứng đầu. Có như vậy, họ mới nâng cao trách nhiệm trong việc giám sát "lính" của mình nhằm hạn chế tình trạng "con voi chịu lọt lỗ kim" trong xây dựng không phép và sai phép ở TP HCM" - luật sư Nguyễn Anh Minh đề nghị.
Người dân liên tục phản ánh
Theo kết quả ghi nhận, trung bình mỗi ngày TP HCM tiếp nhận trên 20 phản ánh liên quan đến trật tự đô thị qua hai cổng thông tin tiếp nhận gồm ứng dụng SXD247 và cổng thông tin tiếp nhận 1022. Việc phản ánh qua ứng dụng này được các cơ quan liên quan nhiều lần nhấn mạnh sẽ góp phần nâng cao vai trò kiểm tra, giám sát của người dân đối với việc chấp hành pháp luật xây dựng trên địa bàn TP.