Theo thông tin từ Cơ quan Phát triển quốc tế Hoa Kỳ (USAID), 2 triệu liều vắc xin ngừa COVID-19 loại Moderna đã về đến sân bay Nội Bài (Hà Nội). Mỹ tặng Việt Nam số vắc xin này thông qua cơ chế COVAX.
4h30 sáng 10-7, chiếc máy bay của hãng hàng không Qatar mang số hiệu A7-BFN đã đáp xuống sân bay Nội Bài , vận chuyển 2 triệu liều vắc xin Moderna.
Được biết, đây là lô vắc xin được Mỹ tài trợ cho một số quốc gia/vùng lãnh thổ, trong đó có Việt Nam, thông qua chương trình COVAX (sáng kiến nhằm tăng cường bình đẳng trong tiếp cận vắc xin ngừa COVID-19, có 92 quốc gia/vùng lãnh thổ tham gia).
Đây là một phần trong 80 triệu liều vắc xin phòng COVID-19 do Tổng thống Joe Biden cam kết hỗ trợ thế giới và là những liều vắc xin đầu tiên được gửi đến Đông Nam Á.
Theo USAID, việc chuyển giao số lượng lớn vắc xin do công ty Mỹ sản xuất như "một phần cam kết kiên định của chúng tôi trong việc phối hợp với các nước đối tác tại Đông Nam Á nhằm đối phó đại dịch COVID-19".
Cơ quan Phát triển quốc tế Hoa Kỳ (USAID) nhấn mạnh: "Chúng tôi tự hào hỗ trợ Việt Nam trong cuộc chiến chống đại dịch này và chúng tôi tin tưởng rằng phối hợp cùng nhau, chúng ta sẽ chiến thắng COVID-19".
Hãng tin AFP trước đó dẫn lời một viên chức chính quyền Biden khẳng định, việc viện trợ vắc xin cho Việt Nam nằm trong chiến lược nhằm "chấm dứt đại dịch ở mọi nơi", chứ không phải "ngoại giao vắc xin" để đối phó với Trung Quốc và Nga. Viên chức này nhấn mạnh Mỹ chia sẻ vắc xin mà không kèm theo điều kiện nào.
Theo thông cáo của UNICEF Việt Nam ngày 10-7, phát biểu tại buổi lễ tiếp nhận lô vắc xin trên, ông Christopher Klein - đại biện lâm thời Đại sứ quán Mỹ tại Việt Nam - chia sẻ: "Lô vắc xin này mang đến cho chúng ta hy vọng về một hồi kết cho cuộc chiến chống COVID-19. Nó mang đến cho chúng ta hy vọng rằng chúng ta sẽ có thể quay trở lại cuộc sống bình thường".
Theo tổ chức UNICEF, Việt Nam đã thành công trong việc ứng phó với đại dịch COVID-19 kể từ năm 2020. Tuy nhiên, do nguồn cung vắc xin hạn chế trên toàn cầu, tỉ lệ tiêm chủng ở Việt Nam còn ở mức thấp. Cho đến nay, chỉ khoảng 4% dân số đã được tiêm vắc xin trong khi số ca lây nhiễm đang tăng mạnh trong một vài tuần qua.
Cơ chế COVAX do Tổ chức Y tế thế giới (WHO), Liên minh đổi mới sáng tạo sẵn sàng cho dịch bệnh (CEPI) và Liên minh toàn cầu về vắc xin và tiêm chủng (GAVI) đồng khởi xướng với UNICEF là đối tác triển khai chính.
Tổng thống Mỹ Joe Biden từng tuyên bố sẽ tặng 80 triệu liều vắc xin ngừa COVID-19 cho nhiều nước trên thế giới trước cuối tháng 6. Trong đó, 75% số vắc xin này sẽ được chia sẻ thông qua cơ chế COVAX, và 25% còn lại dành cho các bên được ưu tiên và những bên khác.
"Mỹ sẽ là kho vắc xin trong cuộc chiến của chúng ta chống lại COVID-19, giống như Mỹ từng là kho vũ khí của nền dân chủ trong Thế chiến 2" - ông Biden phát biểu hồi đầu tháng 6-2021.
Chính phủ Mỹ, thông qua USAID, đã đóng góp khoản ngân sách ban đầu trị giá 2 tỉ USD cho cơ chế COVAX. COVAX đã cam kết sẽ cung cấp cho Việt Nam 4,1 triệu liều vắc xin ngừa COVID-19.
Trong một công bố cách đây 4 ngày, USAID cho biết: "Chúng tôi dựa trên nền tảng mối quan hệ hợp tác lâu dài trong lĩnh vực y tế để giúp tăng cường năng lực của Việt Nam trong ứng phó đại dịch COVID-19".
Theo đó, Mỹ đã đóng góp hơn 13 triệu USD để giúp Việt Nam trong cuộc chiến chống đại dịch COVID-19, bao gồm hỗ trợ trong các lĩnh vực giám sát ca bệnh, củng cố hệ thống phòng xét nghiệm, an ninh/an toàn sinh học, quản lý và hoạt động trong các tình huống khẩn cấp, đào tạo và phát triển nhân lực, các bệnh có nguồn gốc từ động vật, phòng ngừa và kiểm soát lây nhiễm, truyền thông về các mối nguy cơ và huy động sự tham gia của cộng đồng.
Đến nay, Việt Nam đã tiếp nhận 4 loại vắc xin, bao gồm gần 4,4 triệu liều AstraZeneca từ Chương trình COVAX và nguồn mua; cùng với đó là 1,4 triệu liều do Chính phủ Nhật Bản trao tặng; 2.000 liều vắc xin Sputnik V do Chính phủ Nga trao tặng, 500.000 liều Vero-Cell của Sinopharm do Chính phủ Trung Quốc viện trợ và vào ngày 7-7 vừa qua, lô vắc xin Pfizer đầu tiên đã về đến Việt Nam với số lượng gần 100.000 liều.
Cũng ngày 7-7 trước đó, lô vắc xin Pfizer đầu tiên trong hợp đồng cung cấp 31 triệu liều vắc xin cho Việt Nam đã đến sân bay Nội Bài và sau đó được chuyển về kho của Viện Vệ sinh dịch tễ trung ương. Dự kiến các lô vắc xin kế tiếp sẽ về hằng tuần.
Hồi đầu tháng 6, bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long cũng cho biết Việt Nam đã đóng góp 500.000 USD cho Chương trình COVAX, thể hiện đánh giá cao hiệu quả phòng chống đại dịch của sáng kiến toàn cầu này.
Lô vắc xin 2 triệu liều của hãng Moderna đã tới sân bay Nội Bài, Hà Nội sáng sớm 10-7 - Ảnh: NAM TRẦN
Đây là lô vắc xin thứ 3 Việt Nam nhận của COVAX. Trước đó vào tháng 4 và tháng 5, Việt Nam đã nhận 2 lô vắc xin AstraZeneca do COVAX cung cấp, với tổng số khoảng 2,5 triệu liều - Ảnh: NAM TRẦN
Các nhân viên sân bay vận chuyển từng thùng vắc xin từ khoang máy bay xuống máy kéo để vào kho - Ảnh: NAM TRẦN
Trong tháng 7 này, Bộ Y tế sẽ bắt đầu chiến dịch tiêm chủng vắc xin COVID-19, với khoảng 8 triệu liều được tiếp nhận từ nguồn nhập khẩu và nguồn viện trợ từ COVAX - Ảnh: NAM TRẦN
Theo thỏa thuận, COVAX sẽ cung cấp cho Việt Nam khoảng 39 triệu liều vắc xin, đủ sử dụng cho 20% dân số - Ảnh: NAM TRẦN
Đức viện trợ vắc xin cho nước nghèo
Trong một thông cáo ngày 7-7, Chính phủ Đức quyết định tặng toàn bộ số liều vắc xin Hãng AstraZeneca còn lại cho các nước ít phát triển hơn vào tháng 8 năm nay, trong bối cảnh dịch bệnh diễn biến phức tạp ở nhiều nước.
Trong đó, ít nhất 500.000 liều sẽ được tặng thông qua cơ chế COVAX, một phần nhỏ sẽ được chuyển cho các nước thuộc khu vực tây Balkan, các nước như Gruzia, Moldova, Ukraine và Namibia.
Nước giàu "tiếp sức" cho COVAX
Hiện chưa rõ Đức còn bao nhiêu liều vắc xin AstraZeneca trong kho dự trữ. Hãng tin Reuters cho biết theo kế hoạch, 80% lượng vắc xin sẽ được quyên góp cho cơ chế COVAX và 20% còn lại là viện trợ song phương.
Trước đó, Berlin thông báo sẽ viện trợ ít nhất 30 triệu liều vắc xin AstraZeneca và Johnson & Johnson cho các nước nghèo và đang phát triển, trở thành một trong những nước chia sẻ vắc xin nhiều nhất trong nhóm nước giàu G7.
Vào trung tuần tháng 6, lãnh đạo các nước G7 cam kết cung cấp cho thế giới khoảng 1 tỉ liều vắc xin thông qua các cơ chế hiện có và viện trợ song phương, coi đây là một phần trong nỗ lực của G7 nhằm hướng đến mục tiêu chấm dứt đại dịch trong năm 2022. Trong số này 500 triệu liều vắc xin Pfizer do Mỹ cung cấp qua sáng kiến COVAX.
Anh cam kết ủng hộ ít nhất 100 triệu liều cho những nước nghèo nhất, bao gồm khoảng 80 triệu liều sẽ được chuyển cho chương trình COVAX. Nhật Bản cam kết đóng góp 30 triệu liều. Các nước thành viên Liên minh châu Âu (EU) cũng nhất trí tặng ít nhất 100 triệu liều vắc xin vào cuối năm 2021, trong đó riêng Pháp và Đức mỗi nước tặng 30 triệu liều.
COVAX là một sáng kiến chia sẻ vắc xin toàn cầu do Tổ chức Y tế thế giới (WHO) hậu thuẫn, nhằm giúp tất cả các nước tiếp cận công bằng với vắc xin. Việt Nam là một trong những nước hưởng lợi từ sáng kiến này. Thông tin từ Bộ Y tế cho hay cuối tuần này Việt Nam sẽ tiếp nhận 2 triệu liều vắc xin Moderna do Mỹ tài trợ thông qua chương trình COVAX.
EU bị chỉ trích vì phân biệt đối xử
Vắc xin AstraZeneca hứng cú sốc từ đầu tháng này khi EU bắt đầu triển khai "chứng chỉ COVID kỹ thuật số" cho phép du khách đã tiêm vắc xin đi lại trong khối mà không phải cách ly từ hôm 1-7. Điều đáng nói là họ không chấp nhận người tiêm Covishield - phiên bản vắc xin AstraZeneca do Viện Serum của Ấn Độ sản xuất.
Đến nay chỉ 4 loại vắc xin COVID-19 được EU chấp nhận khi áp dụng loại giấy thông hành trên: Pfizer-BioNTech, Moderna, Johnson & Johnson và vắc xin Hãng AstraZeneca được sản xuất ở châu Âu (hay còn gọi là Vaxzevria).
Với việc không chấp nhận Covishield và các vắc xin khác đã được WHO phê duyệt khi triển khai chứng chỉ COVID-19 kỹ thuật số, EU đang tạo ra một tiền lệ xấu.
WHO và chương trình chia sẻ vắc xin COVAX do Liên Hiệp Quốc hậu thuẫn đã ra tuyên bố chung chỉ trích loại giấy thông hành trên là "phản tác dụng". Họ cho rằng động thái của EU đã phá hoại niềm tin vào các vắc xin cứu mạng người và có khả năng đặt hàng tỉ người vào vòng nguy hiểm.
Hiện nay có 8 loại vắc xin COVID-19 được WHO phê duyệt vào Danh sách sử dụng khẩn cấp (EUL) gồm: Pfizer-BioNTech, Astrazeneca-SK Bio (Hàn Quốc sản xuất), Covishield (phiên bản vắc xin AstraZeneca do Viện Serum của Ấn Độ sản xuất), AstraZeneca do EU sản xuất, Johnson&Johnson, Moderna, Sinopharm và Sinovac. EUL cũng là điều kiện tiên quyết đối với nguồn cung vắc xin dành cho chương trình COVAX.
Theo báo The Guardian, các số liệu được Cơ quan Y tế Scotland thu thập và đăng trên tạp chí y khoa nổi tiếng The Lancet cho thấy sau khi tiêm liều vắc xin thứ hai cách liều đầu tiên ít nhất 2 tuần, hiệu quả của vắc xin AstraZeneca chống lại biến thể Alpha và Delta lần lượt là 73% và 60%.
Trong khi đó, nhà nghiên cứu bệnh truyền nhiễm hàng đầu của Úc Sharon Lewin cho biết theo một nghiên cứu về hiệu quả của vắc xin Hãng AstraZeneca đối với virus SARS-CoV-2 và biến thể Delta cho thấy hiệu quả khi tiêm liều thứ hai cách liều thứ nhất 8 tuần là 60%, còn cách 12 tuần là hơn 80%.