Dịch bệnh đang bùng phát tại TP.HCM và nhiều tỉnh thành khác trong cả nước. Số người nhiễm bệnh đang tiếp tục tăng cao, số người tử vong vẫn chưa hề giảm. Cuộc chiến để bảo vệ "quyền được sống" - một trong những quyền cơ bản nhất được Chủ tịch Hồ Chí Minh long trọng tuyên bố cũng vào ngày 2-9 này 76 năm trước - vẫn đang diễn ra đầy cam go, vất vả.

Có thể trong những ngày sắp đến, tình hình sẽ còn khó khăn hơn. Tình trạng giãn cách xã hội kéo dài mặc dù chưa giúp khống chế được dịch bệnh nhưng đang làm cho hàng triệu người bị mất việc làm, nhiều chuỗi sản xuất bị đứt gãy, hàng hóa nông sản nơi thì bị ùn ứ, nơi thì thiếu hụt nghiêm trọng. Cuộc chiến để cứu vãn nền kinh tế chắc rồi cũng sẽ cam go không kém gì so với cuộc chiến để chống lại đại dịch.

Ngày Tết độc lập 2-9 năm nay đến với chúng ta trong bối cảnh đất nước đang phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức như vậy. Thế nhưng suy cho cùng những khó khăn, thách thức mà chúng ta đang phải đối mặt chưa phải là to lớn nhất, cũng chưa phải là nghiêm trọng nhất. 

Trong suốt 76 năm của nền dân chủ - cộng hòa, đất nước ta, dân tộc ta đã vượt qua những khó khăn, thách thức còn to lớn và nghiêm trọng hơn rất nhiều. Đó không chỉ là những cuộc chiến tranh hủy diệt kéo dài hàng chục năm trời, mà còn là thiên tai, lũ lụt năm nào cũng có. Chúng ta luôn giành phần thắng, vì chúng ta luôn giữ tinh thần của ngày 2-9 trong tim.

Tinh thần của ngày 2-9 được biểu thị bằng sự đồng lòng, nhất trí. Chúng ta đã chiến thắng những kẻ thù hùng mạnh nhất nhì thế giới, vì chúng ta đã đoàn kết trên dưới một lòng. Triệu người như một nhất tề đứng lên bảo vệ nền độc lập, tự do của đất nước đã làm nên sức mạnh vô địch của chúng ta.

Lần này, sự đồng lòng, nhất trí cũng rất quan trọng để chúng ta khống chế thành công đại dịch. Vấn đề đặt ra là không chỉ các mục tiêu mà cả các giải pháp phòng chống dịch đều cần được thấu hiểu và chia sẻ. Điều này lại chỉ có thể đạt được khi các giải pháp như vậy đều được giải trình một cách minh bạch và thuyết phục với người dân. 

Cho dù trong tình hình dịch bệnh cấp bách, việc tham vấn công chúng để ban hành quyết định không phải bao giờ cũng khả thi, thì những câu hỏi tại sao chúng ta phải chấp nhận các giải pháp đã được đề ra, những được mất có liên quan đã được cân nhắc như thế nào đều cần phải được trả lời. Bảo đảm trách nhiệm giải trình không chỉ tạo ra sự đồng thuận, mà còn giúp cho các quyết định được cân nhắc thấu đáo hơn. 

Thực ra các quyết định bị thay đổi thường xuyên không chỉ gây lúng túng cho cả các cơ quan thực thi và cả những người dân, mà còn khó tạo ra sự đồng thuận xã hội.

Tinh thần của ngày 2-9 được biểu thị bằng khả năng phát huy sức mạnh của ý chí chính trị và năng lực kỹ trị.

Kiên quyết bảo vệ nền độc lập, tự do của đất nước là ý chí chính trị. Chiến lược, chiến thuật phù hợp được đề ra để làm được điều đó là năng lực kỹ trị. Trong suốt 76 năm của nền dân chủ - cộng hòa, khi ý chí chính trị và năng lực kỹ trị được kết hợp hài hòa với nhau, chúng ta luôn luôn giành được phần thắng cả trong các cuộc chiến chống giặc ngoại xâm, cả trong công cuộc phát triển kinh tế và xây dựng hòa bình.

Lần này, kết hợp ý chí chính trị với năng lực kỹ trị cũng rất quan trọng, nếu chúng ta mong muốn nhanh chóng khống chế thành công đại dịch. Kiên quyết khống chế đại dịch để bảo vệ sức khỏe và sinh mệnh của người dân là ý chí chính trị. 

Ý chí này đã được các nhà lãnh đạo của đất nước xác lập thành công. Nhờ vậy sức người, sức của của đất nước đã được huy động cao độ cho cuộc chiến chống lại đại dịch. Một tâm thế cần thiết cho toàn Đảng, toàn dân ta cũng đã được hình thành. Vấn đề còn lại là kết hợp ý chí này với năng lực kỹ trị. 

Cho dù các giải pháp phòng chống dịch có thể và nên được thúc đẩy bởi ý chí chính trị thì chúng vẫn cần phải được thiết kế dựa trên năng lực kỹ trị. Đây là các giải pháp kỹ thuật. Chúng phải được đề ra dựa trên số liệu, chứng cứ và những phân tích khoa học. Điều đáng phấn khởi là sau một thời gian ngắn, những giải pháp như vậy đang dần thay thế những giải pháp chỉ dựa trên mong muốn chủ quan. 

Đây là cơ sở để chúng ta tin tưởng rằng công cuộc phòng chống đại dịch chắc chắn sẽ có những chuyển biến tích cực trong thời gian tới. Và không lâu nữa chúng ta chắc chắn sẽ khống chế thành công đại dịch để trở lại với cuộc sống bình thường mới.

Cuối cùng, tinh thần của ngày 2-9 là một di sản quý báu của chúng ta. Tinh thần này chắc chắn sẽ dẫn dắt chúng ta vượt qua những thách thức không chỉ của đại dịch Covid-19 mà còn của việc phục hồi kinh tế và phát triển đất nước.