Không chỉ TP.HCM mà một số địa phương đang tính phương án sẽ áp dụng "thẻ xanh vắc xin" cho người dân đã tiêm đủ 2 mũi vắc xin ngừa COVID-19 như một loại giấy thông hành để đi lại kèm theo các điều kiện "luồng xanh" khi trở lại bình thường mới.
Nhiều chuyên gia nhận định tỉ lệ người được tiêm vắc xin đang tăng lên từng ngày, ngoài tác dụng phòng ngừa dịch bệnh cũng cần phải sớm tạo điều kiện để người đã tiêm đủ vắc xin được trở lại cuộc sống bình thường, nhất là được tham gia sản xuất, kinh doanh để vực dậy nền kinh tế vốn đã ảnh hưởng nặng nề do giãn cách xã hội.
Gấp rút chuẩn bị
Tại buổi làm việc với Phó thủ tướng Vũ Đức Đam và Tổ công tác đặc biệt của Chính phủ ngày 7-9, Chủ tịch UBND TP.HCM Phan Văn Mãi cho hay TP.HCM vừa lập tổ công tác xây dựng kế hoạch phòng chống dịch COVID-19 và phục hồi kinh tế sau 15-9. Theo ông Mãi, sau ngày 15-9, công sở, các hoạt động kinh tế, dịch vụ, vận tải... muốn mở lại phải đáp ứng các điều kiện an toàn.
Một trong những điều kiện an toàn là người dân được tiêm vắc xin. Với "thẻ xanh vắc xin", TP.HCM sẽ từng bước nới lỏng yêu cầu giãn cách xã hội với những người đã tiêm đủ số mũi vắc xin. Ông Mãi nhấn mạnh: "TP.HCM là thành phố dịch vụ, cho nên cách tiếp cận phải an toàn với những tiêu chí dựa trên nền tảng vắc xin và các biện pháp an toàn khác".
Phó chủ tịch UBND TP Dương Anh Đức cũng cho biết TP.HCM phải sớm tiêm phủ vắc xin và gấp rút chuẩn bị chính sách "thẻ xanh vắc xin" mới có thể mở cửa, duy trì kinh tế. Theo ông Đức, chính sách "thẻ xanh vắc xin" được nghiên cứu theo hướng sẽ nới lỏng yêu cầu giãn cách xã hội với những người đã tiêm 1 - 2 mũi vắc xin.
Ông Đức đánh giá một số khu công nghiệp có tỉ lệ tiêm vắc xin mũi 1 chưa cao, đặc biệt có công nhân thực hiện "3 tại chỗ" nhưng chưa tiêm vắc xin. Ông đề nghị các đơn vị này cần khẩn trương tiêm cho người chưa tiêm mũi 1 và tiêm mũi 2 cho người đã tới hạn. Đây là bước chuẩn bị quan trọng để quay trở lại sản xuất khi TP.HCM sử dụng "thẻ xanh vắc xin".
Tại Đồng Nai, Bí thư Tỉnh ủy Nguyễn Hồng Lĩnh cho hay sắp tới tỉnh này sẽ thực hiện "công dân vắc xin", tức là ai tiêm đủ 2 mũi vắc xin thì được ra đường. "Chúng ta ráng giữ phong tỏa, giữ tầm soát là để chuẩn bị cho một ngày Đồng Nai đủ vắc xin để trở lại bình thường. Trong khi có vắc xin, chúng ta ghim một ngày là mất cả ngàn tỉ đồng. Nếu không nỗ lực tiêm, 10 ngày nữa không phủ được vắc xin, chúng ta mất thời cơ" - ông Lĩnh nhận định.
Người dân tiêm vắcxin mũi 2 tại điểm Trường tiểu học Nguyễn Đình Chiểu, P.14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM - Ảnh: NGỌC PHƯỢNG
"Thẻ xanh" song song tiêm phủ vắc xin
Ủng hộ chính sách "thẻ xanh vắc xin" của TP.HCM, PGS.TS Đỗ Văn Dũng - trưởng khoa y tế công cộng Trường ĐH Y dược TP.HCM - cho rằng đây sẽ là công cụ giúp địa phương quản lý được các nguy cơ trong bối cảnh "mở cửa dần dần", phục hồi kinh tế. Theo ông Dũng, người tiêm đủ hai mũi vắc xin chắc chắn sẽ ít mắc bệnh, nếu mắc thì bệnh không diễn tiến nặng và ít lây lan cho người khác.
Do đó việc cấp "thẻ xanh" và cho phép nhóm họp sinh hoạt, làm việc có điều kiện trong cộng đồng (nhà máy, phân xưởng, các khu kinh doanh, buôn bán...) là biện pháp giảm thiểu nguy cơ lây nhiễm, đồng thời giúp các chuỗi sản xuất cung ứng đảm bảo duy trì hoạt động liên tục, không bị "đứt gãy" mỗi khi phát hiện ca F0.
Bên cạnh đó, việc áp dụng "thẻ xanh" cũng giúp cơ quan nhà nước quản lý ở các nơi đông người một cách tiện lợi, nhanh chóng, vừa đảm bảo an toàn dịch tễ vừa đảm bảo tính riêng tư của từng cá nhân.
"Hiện nay khi người dân đến các nơi công cộng thường phải khai báo y tế kèm các thông tin tên, tuổi, địa chỉ, số điện thoại… rất tốn kém thời gian, ảnh hưởng đến quyền riêng tư. Nhưng với "thẻ xanh vắc xin" có gắn mã QR, người dân chỉ cần xuất trình thẻ, các cơ quan có thể nhanh chóng nhận diện được ai có đủ điều kiện tham gia hoạt động hay không" - ông Dũng phân tích.
Đồng quan điểm, TS Phạm Hùng Vân - chuyên gia dịch tễ học, nguyên giảng viên khoa vi sinh Trường ĐH Y dược TP.HCM - cho rằng trong bối cảnh dịch bệnh kéo dài, việc cân nhắc cấp "thẻ xanh vắc xin" cho người tiêm đủ hai mũi vắc xin làm việc, từng bước ổn định đời sống, phục hồi kinh tế là điều cần thiết.
Để từng bước "mở cửa", theo ông, cần phải đáp ứng 2 yêu cầu cơ bản. Thứ nhất, phải bằng mọi cách có được nguồn vắc xin và đẩy mạnh tiêm chủng vắc xin càng sớm càng tốt. Thứ hai, phải có đủ thuốc kháng virus đặc hiệu cho F0 mắc bệnh ở những ngày đầu. Có như vậy mới giảm diễn biến nặng, giảm quá tải cho hệ thống điều trị.
Ông Vân cho rằng hiện nay Việt Nam là một trong các nước có tỉ lệ tiêm chủng vắc xin thấp. Do đó nếu chỉ xây dựng kế hoạch cấp "thẻ xanh vắc xin" trong khi chưa có đủ lượng vắc xin và các loại thuốc kháng virus cần thiết cho người dân sẽ có thể dẫn đến nhiều nguy cơ cho cộng đồng.
Cần ưu tiên lao động "xanh"
Ông Trần Việt Anh - tổng giám đốc Công ty CP XNK Nam Thái Sơn, phó chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp (DN) TP.HCM - cho hay các DN đã đạt đến ngưỡng chịu đựng nên cần phải thay đổi mô hình sản xuất trong trạng thái bình thường mới có sự kiểm soát, đảm bảo an toàn trước dịch bệnh. Trong đó nền tảng để sản xuất là công nhân đã hoàn thành 2 mũi vắc xin.
"Công ty của tôi đã có 10% công nhân tiêm mũi 2, trong tuần này sẽ tiêm mũi 2 cho toàn bộ công nhân. Các DN sản xuất khác trong các khu công nghiệp ở TP cũng đang được phủ mũi 2. Đến cuối tháng 9, chúng ta có lực lượng lao động dồi dào có nền tảng phòng vệ trước dịch bệnh khi đã tiêm 2 mũi vắc xin" - ông Việt Anh nói.
Theo ông Anh, chúng ta có lao động từng là F0 với sức đề kháng tốt và lực lượng lao động trẻ dưới 35 tuổi đã tiêm ít nhất 1 mũi vắc xin. Ba nhóm lao động trên là nền tảng để DN tái hoạt động. Vấn đề cần đặt ra là xây dựng hệ thống quản lý họ thông qua công nghệ, giám sát hành trình bằng mã QR "thông hành xanh".
Các DN sẽ tự xây dựng một quy trình kiểm soát, phòng dịch một cách chặt chẽ hơn để vẫn đảm bảo 5K, tiếp tục áp dụng xét nghiệm thường xuyên tại DN, chi phí do DN chi trả. Tại khu công nghiệp, cần có một trung tâm y tế nhỏ để theo dõi, chăm sóc các trường hợp nghi vấn.
Trước mắt, cần ưu tiên cho nhóm lao động "xanh" trở lại DN theo lộ trình cụ thể, có thể nâng lên 50% công suất của nhà máy, sau đó tiến tới 100%. Bên cạnh đó, việc vận chuyển hàng hóa, dịch vụ cũng áp dụng "thông hành xanh" với người lao động đã tiêm 2 mũi kèm xét nghiệm nhanh. Việc xét nghiệm này nên duy trì ít nhất 3 tháng, DN chấp nhận chi trả chi phí này để hoạt động an toàn.
Người dân phường 26, quận Bình Thạnh được tiêm vắc xin ngừa COVID-19 chiều 8-9 - Ảnh: DUYÊN PHAN
TP.HCM chuẩn bị chiến lược trở lại bình thường mới
Bí thư Thành ủy TP.HCM Nguyễn Văn Nên cho hay như vậy khi thăm và làm việc với Bệnh viện hồi sức COVID-19 đặt ở Bệnh viện Ung bướu TP cơ sở 2 (TP Thủ Đức) vào ngày 8-9. Theo ông, TP.HCM đang chuẩn bị các chiến lược để trở lại "bình thường mới", trong đó các yếu tố quan trọng là vắc xin, thuốc điều trị và ý thức phòng chống dịch.
Ông Nên cho rằng khi mở cửa, người ra đường và người tham gia các hoạt động phải được quản lý bằng dữ liệu. "Một trong những chiến lược khi mở cửa là an toàn, muốn an toàn phải kiểm soát, muốn kiểm soát phải có dữ liệu, cả dữ liệu vắc xin và dữ liệu về F0. Tiếp tục rà soát, không được chủ quan, để kiểm soát được nguồn lây, hạn chế tối đa ca tử vong", ông Nên nhấn mạnh.
TIẾN LONG
Khánh Hòa: tiêm đủ 2 mũi vắc xin, sau 14 ngày được đi lại trong "vùng vàng"
UBND tỉnh Khánh Hòa đã ban hành chỉ thị mới về áp dụng các biện pháp phòng chống dịch COVID-19 tương ứng với mức độ nguy cơ ở thôn, tổ dân phố của tỉnh này từ 0h ngày 8-9. Khánh Hòa dỡ bỏ các chốt kiểm soát nội huyện, các chốt kiểm soát liên tỉnh và liên huyện vẫn tiếp tục duy trì hoạt động.
Người dân di chuyển qua chốt/trạm kiểm soát liên huyện phải có giấy chứng nhận kết quả xét nghiệm âm tính với COVID-19 trong vòng 72 giờ hoặc chứng minh đã được tiêm mũi 2 vắc xin sau 14 ngày, hoặc người đã điều trị khỏi bệnh COVID-19 và hoàn thành thời gian cách ly theo quy định.
Người dân "vùng xanh" và "vùng vàng" được đi mua đồ ăn uống mang về tại các cửa hàng kinh doanh ăn uống, đi chợ trong địa giới hành chính cấp xã theo phạm vi, tần suất do chủ tịch UBND cấp huyện quy định. Tất cả các trường hợp ra/vào "vùng vàng" phải có kết quả xét nghiệm âm tính trong vòng 72 giờ hoặc đã tiêm vắc xin mũi thứ hai sau 14 ngày hoặc người đã điều trị khỏi bệnh COVID-19 và hoàn thành thời gian cách ly theo quy định.
Tuy nhiên, tại "vùng đỏ" và "vùng cam", người dân, kể cả trường hợp đã tiêm đủ 2 mũi vắc xin, cũng phải ở trong nhà, không đi ra ngoài trừ những trường hợp cấp cứu, thiên tai, hỏa hoạn.
MINH CHIẾN
Đà Nẵng mở cửa thận trọng, chờ phủ vắc xin
Mấy ngày qua, dù vẫn còn ghi nhận một số ca nhiễm COVID-19 trong cộng đồng nhưng Đà Nẵng đã mở dần cho người dân các vùng xanh được đi lại, hàng quán được bán cho người mua mang về.
Tại các xã phường qua 14 ngày không có ca mắc cộng đồng người dân đã được đi chợ truyền thống, đi tập thể dục và mở lại quán xá. Tuy nhiên các hoạt động này cũng được tính toán hết sức kỹ lưỡng như quy định thời gian đi thể dục từ 5-7h sáng, đi chợ 5 ngày/lần và bán hàng ăn uống mang đi với yêu cầu giãn cách phòng dịch.
Đối với các xã phường chưa bước qua 14 ngày không có ca mắc cộng đồng, lãnh đạo địa phương này chỉ cho phép một số hoạt động sẽ được mở lại ở mức "đáp ứng được nhu cầu thiết yếu của người dân" và "phục vụ cơ bản các hoạt động sản xuất kinh doanh". Các cơ quan, xí nghiệp được hoạt động ở mức tối đa 50% số nhân lực.
Tại cuộc họp Ban chỉ đạo chống dịch TP Đà Nẵng mới đây, ông Nguyễn Văn Quảng - bí thư Thành ủy - xác định tinh thần sẵn sàng "sống chung với dịch". Là địa phương có hoạt động du lịch, dịch vụ sôi động, Đà Nẵng phấn đấu mở cửa trở lại các hoạt động này càng sớm càng tốt. Trong đó điều kiện tiên quyết được xác định là việc tiêm bao phủ vắc xin để tạo miễn dịch cộng đồng.
"Vì thành phố sẽ triển khai tiêm trên quy mô lớn, sắp tới đây tất cả người thuộc khối dịch vụ sẽ được tiêm ngay để mở lại các hoạt động dịch vụ" - Chủ tịch UBND Đà Nẵng Lê Trung Chinh nói. Hiện Đà Nẵng đã nhận được hơn 300.000 liều vắc xin và đã triển khai tiêm cho người dân. Trong những ngày sắp tới dự kiến sẽ có thêm 400.000 liều vắc xin các loại được phân bổ.
TRƯỜNG TRUNG
Singapore, Malaysia: tiêm 2 mũi được ngồi cà phê, ẩm thực đường phố
Tại Singapore, quốc gia đã có 81% người dân tiêm đủ hai mũi vắc xin, từ ngày 10-8 nhà hàng, quán ăn được đón khách theo nhóm tối đa 5 người nếu tất cả đã tiêm vắc xin đầy đủ. Trẻ em chưa được tiêm vắc xin dưới 12 tuổi có thể có mặt trong nhóm 5 người, với điều kiện cùng một gia đình.
Nhà hàng có trách nhiệm kiểm tra tình trạng đã tiêm vắc xin hay chưa của khách.
Tại Malaysia, theo tờ The Star, người đã tiêm vắc xin đầy đủ được ngồi ăn tại nhà hàng, quán xá. Cảnh sát sẽ kiểm tra ngẫu nhiên việc tuân thủ của thực khách và quán xá. Theo báo này, một thanh niên 21 tuổi đã bị phạt 1.500 ringgit (khoảng 8,2 triệu đồng) vì không thể cung cấp bằng chứng đã tiêm đủ hai mũi vắc xin khi ăn tại quán.
HỒNG VÂN
Bộ Y tế sẽ thí điểm "hộ chiếu vắc xin nội địa" theo tình hình từng địa phương
Tại phiên họp đầu tháng 9, Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long cho biết những người đã tiêm đủ 2 mũi vắc xin vẫn có nguy cơ mắc bệnh nhưng tỉ lệ mắc và nguy cơ chuyển nặng đều thấp hơn người chưa tiêm nhiều lần.
Ông Long cho biết đã có đề xuất cho phép người đã tiêm vắc xin tại các tỉnh thành đang thực hiện giãn cách xã hội được đi lại, làm việc, học tập, đi chợ mua thực phẩm... Trước mắt, Bộ Y tế sẽ xây dựng hướng dẫn thí điểm ở một số tỉnh thành phía Nam.
Trao đổi với Tuổi Trẻ, chuyên gia của Bộ Y tế cho biết bộ này đang giao Cục Quản lý môi trường y tế xây dựng hướng dẫn thí điểm thực hiện "hộ chiếu vắc xin nội địa". Chuyên gia này cho rằng 14 ngày sau tiêm mũi 1, cơ thể đã có kháng thể nhưng tỉ lệ còn thấp, kháng thể sẽ đạt cao nhất sau 14 ngày tiêm mũi 2.
Người đã tiêm vắc xin và thực hiện 5K có thể đi lại có kiểm soát. Các tỉnh thành thực hiện thí điểm vừa triển khai, vừa theo dõi xem ca bệnh có gia tăng sau khi áp dụng, nếu tình hình tốt sẽ mở rộng hoặc ngược lại.
Chuyên gia này cũng đề xuất nên áp dụng tùy theo tình hình từng địa phương, không áp dụng giống nhau hay cứng nhắc. Ví dụ, người tiêm 2 mũi vắc xin bắt đầu được cho đi máy bay, đi lại, nhưng khi về địa phương thì yêu cầu xét nghiệm như quy định người đã tiêm 2 mũi từ nước ngoài phải xét nghiệm khi đến Việt Nam.
Với du lịch cũng áp dụng như vậy. Hiện nay có thể đẩy nhanh tiến độ tiêm vắc xin cho toàn bộ dân ở các khu du lịch, như Phú Quốc chẳng hạn, và cho phép những người tiêm đủ mũi và khách du lịch các nước đã tiêm đủ mũi đến Phú Quốc du lịch. Hiện tại đã có một số quốc gia lân cận áp dụng "hộ chiếu vắc xin nội địa", khi đó có thể người đã tiêm vẫn nhiễm virus nhưng không gặp biến chứng nặng.
L.ANH