Đó là câu chuyện giữa Đại tướng Phùng Quang Thanh và Trung tướng Khuất Duy Tiến, mà chúng tôi được trực tiếp nghe và thấy. Trung tướng Khuất Duy Tiến năm nay đã 90 tuổi, chính là người chỉ huy trực tiếp và đề xuất phong tặng Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân (LLVTND) cho Thượng sĩ Phùng Quang Thanh trên chiến trường Đường 9 - Nam Lào năm 1971. 

Đại tướng Phùng Quang Thanh và các đại biểu dự hội thảo 70 năm thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam ở Cao Bằng, tháng 12-2014.  Ảnh: TRẦN LƯU

Đại tướng Phùng Quang Thanh và các đại biểu dự hội thảo 70 năm thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam ở Cao Bằng, tháng 12-2014. Ảnh: TRẦN LƯU

1. Tháng 10-2013, trong dịp Trung tướng Khuất Duy Tiến, nguyên Trung đoàn trưởng Trung đoàn 64, được phong Anh hùng LLVTND, Đại tướng Phùng Quang Thanh, khi đó đang là Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, đã đến nhà riêng tặng hoa chúc mừng Trung tướng Khuất Duy Tiến; một vị tướng trận đồng thời là thủ trưởng cũ, đã trực tiếp chỉ huy Đại tướng Phùng Quang Thanh trong các trận đánh ác liệt ở Chiến dịch Đường 9 - Nam Lào năm 1971.

Khi ấy, đồng chí Phùng Quang Thanh là Trung đội trưởng thuộc Đại đội 9, Tiểu đoàn 9, Trung đoàn 64. Đơn vị của đồng chí Phùng Quang Thanh đã chiến đấu vô cùng dũng cảm. Bản thân đồng chí khi bị thương vẫn chỉ huy bộ đội chiến đấu rất anh dũng. Người Trung đoàn trưởng của ông sau 42 năm mới vinh dự nhận danh hiệu Anh hùng LLVTND. Trong thâm tâm của Đại tướng Phùng Quang Thanh cũng như biết bao cán bộ, chiến sĩ của Trung đoàn 64, luôn coi Trung đoàn trưởng của mình thực sự xứng đáng là anh hùng ngay từ những ngày còn trong lửa đạn. Nắm bàn tay dày dặn, ấm áp của người Trung đoàn trưởng từng vào sinh ra tử, Bộ trưởng Phùng Quang Thanh như thấy cay cay ở mắt. Ông như thấy những đồng đội đã khuất cũng mỉm cười khi thấy máu xương của họ đã không uổng phí, đã góp phần làm tươi xanh hơn, bền vững hơn vị thế của đất nước Việt Nam hôm nay. 

2. Trong cuộc trò chuyện với chúng tôi, Trung tướng Khuất Duy Tiến khẳng định, nếu không có trung đội của đồng chí Phùng Quang Thanh chiến đấu bảo vệ khu vực chỉ huy trung đoàn thì hoàn toàn có thể bị địch tập kích tiêu diệt và chính ông đã hy sinh. Những người lính ở chiến trường luôn coi tính mạng của đồng đội, của chỉ huy cao hơn sinh mạng của mình. Những tấm gương hy sinh vì đồng đội, vì Tổ quốc diễn ra hết sức tự nhiên và đồng chí Phùng Quang Thanh chính là một trong những tấm gương tiêu biểu đó.

Khi được tuyên dương Anh hùng LLVTND, Phùng Quang Thanh là Thượng sĩ Trung đội trưởng, Đại đội 9, Tiểu đoàn 9, Trung đoàn 64. Năm 1968, đồng chí tham gia chiến đấu tại chiến trường Quảng Trị, làm nhiệm vụ trinh sát, nhiều lần cùng tổ trinh sát vào căn cứ địch điều tra tình hình, giúp cấp trên chỉ huy chiến đấu thắng lợi. Từ tháng 2 đến tháng 3-1971, đồng chí tham gia chiến dịch Đường 9 - Nam Lào, chỉ huy trung đội đánh 2 trận đạt hiệu quả cao, góp phần cùng tiểu đoàn diệt gọn 1 tiểu đoàn và 1 đại đội địch; riêng đồng chí Phùng Quang Thanh diệt 12 tên, bắt 1 tên, thu 1 súng. 

Ngày 10-2-1971, đồng chí Phùng Quang Thanh trực tiếp chỉ huy 1 tiểu đội chốt giữ Đồi Không Tên. Địch dùng một đại đội có máy bay yểm trợ, chia làm 2 mũi tiến công chốt. đồng chí bình tĩnh chỉ huy tiểu đội chờ địch vào gần mới nổ súng, diệt 38 tên, đẩy lùi địch ra xa, riêng đồng chí diệt 8 tên. Hai ngày sau địch tiến công lên chốt, đồng chí bị thương, cấp trên cho lui về tuyến sau nhưng đồng chí xin ở lại chiến đấu. Đồng chí nhờ đồng đội tháo lắp 17 quả lựu đạn cho vào túi đeo quanh người, nhờ y tá băng treo cánh tay trái cho đỡ vướng rồi dẫn đầu đơn vị xung phong đánh tạt sườn quân địch, phối hợp với đơn vị bạn diệt gọn 1 đại đội địch. Riêng trung đội do đồng chí Phùng Quang Thanh chỉ huy diệt 37 tên, bắt sống 1 tên, thu 2 súng...

3. Khi được phong tặng Anh hùng LLVTND, Trung tướng Khuất Duy Tiến nói rằng, danh hiệu đó trước hết thuộc về những liệt sĩ. Dù cương nghị và vững vàng đến mấy, trước máu xương đồng đội, vị tướng trận cũng không khỏi buốt lòng tiếc xót những đồng đội đã không thấy được ngày toàn thắng. Ông càng tuyệt đối tin tưởng vào những người lính sẵn sàng lấy thân mình vì nước hy sinh. Hình ảnh đồng chí Phùng Quang Thanh bị thương, băng quấn khắp người vẫn cầm súng dẫn đồng đội lao lên đánh địch đã gây xúc động mạnh với Trung đoàn trưởng. Ngay sau trận đánh, chính ông cùng với Chính ủy Đặng Văn Trượng đã đề xuất phong tặng danh hiệu anh hùng cho người lính quả cảm Phùng Quang Thanh. 

Theo Trung tướng Khuất Duy Tiến, phát huy phẩm chất của người anh hùng, đồng chí Phùng Quang Thanh tiếp tục trưởng thành trong chiến đấu; trong thời bình, hoàn thành xuất sắc mọi cương vị công tác, nhất là trên cương vị Bộ trưởng Bộ Quốc phòng. Đảm đương các cương vị công tác khác nhau, đồng chí vẫn luôn giữ được phẩm chất và bản lĩnh của người lính từng vào sinh ra tử. 

Với người thủ trưởng cũ Khuất Duy Tiến, Phùng Quang Thanh luôn như một người em gắn bó với thế hệ cha anh. Vị Đại tướng học được ở đó đức tính khiêm nhường nhưng hết sức kiên cường của thế hệ đi trước đã từng trải qua mấy cuộc chiến tranh. Trung tướng Khuất Duy Tiến cùng thế hệ ông cũng tìm thấy ở lứa kế cận những phẩm chất tốt đẹp nhất mà người lính Cụ Hồ có được. Những người lính, không kể là binh nhất, binh nhì hay trung tướng, đại tướng, đều luôn là tường đồng vách sắt của nhân dân Việt Nam.

Đại tướng Phùng Quang Thanh sẽ được an táng tại quê nhà

Hôm nay, 15-9, lễ tang Đại tướng Phùng Quang Thanh với nghi thức cấp Nhà nước diễn ra tại Hà Nội. Lễ viếng và lễ truy điệu Đại tướng Phùng Quang Thanh diễn ra buổi sáng và buổi trưa tại Nhà tang lễ quốc gia, số 5 Trần Thánh Tông, Hà Nội; lễ an táng diễn ra chiều cùng ngày tại Nghĩa trang xã Thạch Đà, huyện Mê Linh, TP Hà Nội.

Đại tướng Phùng Quang Thanh sinh ngày 2-2-1949; quê xã Thạch Đà, huyện Mê Linh, TP Hà Nội; tham gia cách mạng tháng 7-1967; vào Đảng ngày 11-6-1968; Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng các khóa IX, X, XI; Ủy viên Bộ Chính trị các khóa X, XI; đại biểu Quốc hội các khóa XI, XII, XIII; nguyên Phó Bí thư Quân ủy Trung ương, nguyên Bộ trưởng Bộ Quốc phòng. Sau một thời gian lâm bệnh nặng, mặc dù đã được Đảng, Nhà nước, tập thể các giáo sư, bác sĩ và gia đình tận tình chăm sóc, cứu chữa; song do tuổi cao, sức yếu, Đại tướng Phùng Quang Thanh đã từ trần hồi 3 giờ 45 phút ngày 11-9-2021 tại nhà riêng, hưởng thọ 73 tuổi.

Hơn 50 năm hoạt động cách mạng, Đại tướng Phùng Quang Thanh đã có nhiều đóng góp cho sự nghiệp cách mạng của Đảng và của dân tộc; được Đảng, Nhà nước tặng thưởng Huân chương Hồ Chí Minh, danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân, Huy hiệu 50 năm tuổi Đảng và nhiều huân, huy chương cao quý khác.

Ban lễ tang Đại tướng Phùng Quang Thanh gồm 24 thành viên, do đồng chí Phạm Bình Minh, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ, làm Trưởng ban.

TRẦN BÌNH