Chiều 11-10, tại Hà Nội, Ban Thường trực Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam tổ chức hội nghị “Góp ý báo cáo chuyên đề giám sát việc thực hiện pháp luật về tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo đối với Chủ tịch UBND các cấp năm 2021”.

Theo đồng chí Phó Chủ tịch - Tổng Thư ký Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam Lê Tiến Châu, công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo (KNTC) có vai trò đặc biệt quan trọng, góp phần nắm bắt tâm tư, nguyện vọng của nhân dân, ổn định tình hình an ninh trật tự, qua đó góp phần tạo lập môi trường ổn định cho phát triển kinh tế, xã hội của đất nước cũng như mỗi địa phương.

Nhưng thực tế hiện nay, còn bất cập, khó khăn trong triển khai Luật Tiếp công dân. Luật Tiếp công dân quy định tiếp dân định kỳ 1 ngày/tháng đối với Chủ tịch UBND cấp tỉnh; 2 ngày/tháng đối với Chủ tịch UBND cấp huyện và 1 ngày/ tuần đối với chủ tịch UBND cấp xã, nhưng không quy định cơ chế ủy quyền, tiếp thay. Trong khi thực tế, kết quả giám sát thể hiện số ngày tiếp dân bình quân của Chủ tịch UBND các cấp chỉ đạt dưới 50% số ngày theo quy định; Chủ tịch nhiều địa phương ủy quyền tiếp dân cho cấp phó…

Theo báo cáo chuyên đề giám sát việc thực hiện pháp luật về tiếp công dân, giải quyết KNTC đối với Chủ tịch UBND các cấp năm 2021 của Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam, hầu hết Chủ tịch UBND cấp tỉnh tiếp công dân định kỳ không bảo đảm theo quy định của Luật Tiếp công dân. Số lượng ngày tiếp công dân của Chủ tịch UBND cấp tỉnh tính bình quân trên địa bàn toàn quốc không đạt 50% theo quy định của Luật Tiếp công dân; nhiều đồng chí chỉ tiếp dân 1, 2 ngày, thậm chí có đồng chí không tiếp dân ngày nào.

Báo cáo giám sát cũng chỉ ra rằng, đặc thù ở cấp tỉnh là tỷ lệ khiếu nại lần hai, khiếu nại liên quan đến đất đai, thu hồi đất, bồi thường, giải phóng mặt bằng, tái định cư tương đối cao (chiếm 75%)… Nhưng cấp ủy và chính quyền một số địa phương chưa quan tâm chỉ đạo thực hiện công tác tiếp công dân và giải quyết KNTC. Hầu hết UBND cấp xã chưa có trụ sở tiếp công dân đảm bảo theo quy định và không có cán bộ tiếp dân chuyên trách. Việc giải quyết KNTC của Chủ tịch UBND các tỉnh thành vẫn còn để quá thời hạn quy định, thậm chí có những trường hợp để kéo dài quá thời hạn hơn 1 năm, dẫn đến tình trạng một số vụ việc phức tạp, kéo dài, khiếu kiện vượt cấp.

Đồng chí Phó Chủ tịch - Tổng Thư ký Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam Lê Tiến Châu phát biểu tại hội nghị

Qua giám sát cũng cho thấy, công tác quản lý, chỉ đạo điều hành của cơ quan hành chính các cấp trên một số lĩnh vực, trong đó có lĩnh vực đất đai còn hạn chế, nhất là trong việc tiếp nhận hồ sơ, giải quyết các thủ tục hành chính, thông tin, giải thích, trả lời các nội dung đề nghị của công dân chưa tốt, gây bức xúc cho các hộ dân làm phát sinh đơn khiếu nại.

Một số tồn tại về đất đai chưa được xử lý dứt điểm, một số đơn vị cấp huyện vẫn còn trường hợp một số hộ dân có quyết định giao đất hoặc trúng đấu giá quyền sử dụng đất, có trường hợp đã thực hiện nghĩa vụ tài chính nhưng chưa được giao đất. Còn nhiều trường hợp chưa thực hiện đúng, đầy đủ các nội dung về công khai, minh bạch, đặc biệt là trong các lĩnh vực đền bù giải phóng mặt bằng, đất đai, tài chính ngân sách, huy động các khoản đóng góp của nhân dân, thực hiện chế độ trợ cấp, hỗ trợ cho người nghèo… dẫn đến phát sinh khiếu kiện.

Từ kết quả giám sát, Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam kiến nghị Ban Bí thư Trung ương Đảng chỉ đạo Thường trực các tỉnh, thành ủy tiếp tục thực hiện nghiêm quy định về trách nhiệm của người đứng đầu cấp ủy trong việc tiếp dân, đối thoại trực tiếp với dân và xử lý những phản ánh, kiến nghị của dân; tăng cường kiểm tra, xem xét trách nhiệm đối với người đứng đầu về trách nhiệm tiếp công dân và giải quyết KNTC.

Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam kiến nghị Quốc hội, Chính phủ sửa đổi Luật Tiếp công dân cho phù hợp với Luật tổ chức chính quyền địa phương sửa đổi, bổ sung quy định về trách nhiệm trực tiếp tiếp công dân của Chủ tịch UBND các cấp theo hướng mở là lãnh đạo UBND các cấp (gồm Chủ tịch và các Phó Chủ tịch tiếp công dân chứ không quy định cứng chỉ có Chủ tịch UBND phải trực tiếp tiếp công dân như Luật Tiếp công dân hiện hành) nhằm đảm bảo tính khả thi.

Đồng thời ban hành quy định biện pháp chế tài làm cơ sở xem xét, xử lý trách nhiệm của người đứng đầu do không thực hiện tiếp công dân, không trực tiếp chỉ đạo giải quyết KNTC; giải quyết KNTC chậm trễ (quá thời hạn) để xảy ra vụ việc bức xúc, đông người, kéo dài. Kiến nghị tăng thời hạn giải quyết khiếu nại (lần đầu, lần hai) liên quan đến lĩnh vực quản lý đất đai, bồi thường, hỗ trợ giải phóng mặt bằng, tái định cư để việc giải quyết khiếu nại đảm bảo chất lượng, hiệu quả. Bổ sung chế tài xử lý đối với người có thẩm quyền giải quyết khiếu nại vi phạm quy trình và thời hạn giải quyết…