Ngày 15-10-1930 được Bộ Chính trị khóa VIII lấy là Ngày truyền thống công tác dân vận của Đảng. 15-10 còn là ngày diễn ra nhiều sự kiện nổi bật trong nước và quốc tế như ngày anh hùng Nguyễn Văn Trỗi hy sinh, ngày Trung Quốc phóng tàu vũ trụ có người lái đầu tiên lên không gian, ngày nhà lãnh đạo Nam Phi Nelson Mandela được nhận Giải Nobel Hòa bình.

Sự kiện trong nước

Ngày 15-10-1930 là Ngày truyền thống công tác dân vận của Đảng và ngày 15-10 hằng năm là “Ngày dân vận của cả nước”. Quyết định này được Bộ Chính trị khóa VIII thông qua tháng 10-1999, nhân kỷ niệm 50 năm ngày Chủ tịch Hồ Chí Minh viết tác phẩm “Dân vận”. 

Ngày 15-10-1964, anh hùng Nguyễn Văn Trỗi bị địch đưa ra pháp trường xử bắn. Nguyễn Văn Trỗi là một chiến sĩ biệt động Sài Gòn, đã nhận nhiệm vụ cài mìn tại cầu Công Lý, nơi Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Mỹ Robert McNamara đi qua. Kế hoạch bị lộ và anh bị bắt. Trên pháp trường, trước họng súng của kẻ thù, Nguyễn Văn Trỗi đã hô vang khẩu hiệu yêu nước: "Đả đảo đế quốc Mỹ!...Hồ Chí Minh muôn năm...! Việt Nam muôn năm!".

Anh hùng Nguyễn Văn Trỗi trả lời phỏng vấn của phóng viên trước khi vụ xử bắn diễn ra ngày 15-10-1964. Ảnh: www.hinhanhlichsu.org.

Sự kiện quốc tế 

Ngày 15-10-1993, Viện Nobel Na Uy quyết định trao Giải Nobel Hòa bình cho hai nhà lãnh đạo Nam Phi là Nelson Mandela và Frederik Willem de Klerk để ghi nhận những đóng góp của hai ông trong việc chấm dứt chế độ phân biệt chủng tộc và đặt nền móng cho một đất nước Nam Phi dân chủ mới.

Hai nhà lãnh đạo Nam Phi là Nelson Mandela (trái) và Frederik Willem de Klerk nhận Giải Nobel Hòa Bình tại một buổi lễ được tổ chức ở thủ đô Oslo (Na Uy) vào ngày 10-12-1993.

Ngày 15-10-2003, Trung Quốc phóng Thần Châu 5, tàu vũ trụ đầu tiên của nước này, từ bệ phóng Jiuquan ở gần sa mạc Gobi. Tàu Thần Châu 5 do phi hành gia Dương Lợi Vỹ điều khiển đã thực hiện 14 vòng bay theo quỹ đạo trong 21 giờ đồng hồ trước khi trở về trái đất. Với việc phóng thành công tàu Thần Châu 5, Trung Quốc trở thành nước thứ ba trên thế giới (sau Nga và Mỹ) đủ năng lực đưa được con người vào vũ trụ.

Tàu vũ trụ Thần Châu 5 rời bệ phóng ngày 15-10-2003. Ảnh: www.tuoitre.vn.

Ngày 15-10-2018, Nhà đầu tư và nhà từ thiện người Mỹ Paul Allen, người đồng sáng lập Tập đoàn Microsoft, đã qua đời ở tuổi 65 sau nhiều năm chống chọi với căn bệnh ung thư hạch Hodgkin.

Theo dấu chân Người

Ngày 15-10-1945, Báo Cứu quốc đăng bài “Trả lời thư của Nhi đồng Cứu quốc Phước Diên (Quảng Ninh) và Cẩm Giàng (Hải Dương)” của Bác Hồ. Trong bài, Người viết: “Tôi nhận được thư các cháu cho biết rằng các cháu đã nhịn ăn quà để góp tiền vào Quỹ độc lập. Các cháu nồng nàn yêu nước làm cho tôi rất động lòng”, đồng thời Người biểu dương: “Các cháu đã tỏ ra là những cháu chắt rất xứng đáng của tổ tiên Hồng-Lạc, và rất xứng đáng là “tiểu chủ ông” của nước nhà”.

Bác Hồ gặp gỡ các cháu thiếu nhi dũng sĩ miền Nam ra thăm miền Bắc ngày 13-2-1969. Ảnh: www.hochiminh.vn.

Ngày 15-10-1948, trong bài viết “Chủ nghĩa cá nhân” đăng trên Báo Sự thật, Bác phân tích làm rõ biểu hiện, tác hại của bệnh chủ nghĩa cá nhân, đồng thời đề xuất biện pháp để “tẩy sạch” căn bệnh đó như: “Thực hành tự phê bình và phê bình đồng sự mình. Phê bình một cách thiết thực mà thân ái. Phê bình từ cấp trên xuống và từ cấp dưới lên. Phê bình nhau và giúp nhau sửa chữa…”.

Ngày 15-10-1958, Bác đến thăm công trường thanh niên trên đường Cổ Ngư (Hà Nội) trong lúc hơn 900 học sinh các Trường phổ thông cấp III Trưng Vương, Nguyễn Trãi, Chu Văn An và trung học Trung Hoa đang tham gia lao động. Người nói với các học sinh: “Các cháu tham gia lao động xây dựng Thủ đô nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa... như thế là rất tốt. Bác chúc các cháu mạnh khỏe, tiến bộ, cố gắng lao động thật tốt để giành được vinh dự cho việc đặt tên đường này là đường Thanh Niên”.

(Sách Chủ tịch Hồ Chí Minh - Ngày này năm xưa, NXB Chính trị quốc gia, 2010)

Lời Bác dạy ngày này năm xưa

Trong tác phẩm “Dân vận” đăng trên Báo Sự thật số ra ngày 15-10-1949, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã viết: “Những người phụ trách dân vận cần phải óc nghĩ, mắt trông, tai nghe, chân đi, miệng nói, tay làm”.

Tháng 5-1949, thực dân Pháp đề ra kế hoạch Rơ-ve, tăng cường hệ thống phòng thủ trên đường số 4, lập hành lang Đông-Tây từ Hải Phòng sang Hòa Bình và Sơn La, chuẩn bị tiến công căn cứ địa cách mạng Việt Bắc lần thứ hai. Đây là thời điểm vô cùng cam go của công cuộc kháng chiến kiến quốc, đòi hỏi chúng ta phải huy động sức mạnh tổng lực của toàn dân tộc. 

Trong hoàn cảnh đó, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã có nhiều bài viết đăng trên Báo Sự thật, Báo Cứu quốc, Báo Quân du kích,… để hiệu triệu, kêu gọi toàn dân tham gia kháng chiến. Trong số đó, Người đã viết tác phẩm “Dân vận” dưới hình thức một bài báo gồm 612 từ, gửi đăng trên Báo Sự thật số ra ngày 15-10-1949. Bài viết là sự kết tinh một cách toàn diện, cô đọng, khúc chiết, dễ hiểu nhất của tư tưởng Hồ Chí Minh về những vấn đề cơ bản trong công tác dân vận của Đảng, như mối quan hệ giữa dân chủ và dân vận; quan điểm, nguyên tắc tiến hành công tác dân vận; trách nhiệm vận động quần chúng của cả hệ thống chính trị; phương pháp vận động quần chúng và những phẩm chất cần có đối với cán bộ dân vận.

Đặc biệt, đối với cán bộ làm công tác dân vận, Người yêu cầu “cần phải óc nghĩ, mắt trông, tai nghe, chân đi, miệng nói, tay làm”, “phải thật thà nhúng tay vào việc”. 

Chủ tịch Hồ Chí Minh nghe nông dân xã Ái Quốc, huyện Nam Sách, tỉnh Hải Dương báo cáo kết quả sản xuất ngày 31-5-1957. Ảnh: www.hochiminh.vn.

Trong công cuộc xây dựng và kiến thiết đất nước hiện nay, yêu cầu đặt ra với mỗi người lãnh đạo, quản lý là phải thường xuyên đối thoại trực tiếp với nhân dân, thấu hiểu tâm tư, nguyện vọng của họ, và kịp thời giải tỏa những bức xúc, hoài nghi nảy sinh trong nội bộ nhân dân. Theo lời dạy của Bác, người làm công tác dân vận phải có phong cách trọng dân, gần dân, hiểu dân, học dân và có trách nhiệm với nhân dân, giúp đỡ nhân dân thực thà và bằng mọi khả năng có thể của mình.

Thực tiễn trong quá khứ đã chỉ ra nhiều “bài học xương máu” vì cán bộ buông lỏng công tác dân vận. Gần đây nhất, vụ việc phức tạp ở Đồng Tâm (Mỹ Đức, Hà Nội) xảy ra có nguyên nhân chính là do cấp ủy, chính quyền địa phương không thường xuyên đối thoại với người dân, lắng nghe tâm tư nguyện vọng của nhân dân và làm cho nhân dân tin tưởng vào chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước.  

Bên cạnh đó, đẩy mạnh việc phòng, chống tham nhũng, quan liêu, lợi ích nhóm, xa hoa, lãng phí chính là một nhiệm vụ quan trọng của công tác xây dựng Đảng, công tác dân vận, mà bản thân những người cán bộ lãnh đạo, những người làm công tác dân vận là nhân tố nòng cốt, góp phần xây dựng niềm tin của nhân dân đối với vai trò lãnh đạo của Đảng, Nhà nước, đối với từng cán bộ và tổ chức.

Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nhấn mạnh: “Một tấm gương sống còn có giá trị hơn một trăm bài diễn văn tuyên truyền”, dù tuyên truyền có hay đến đâu nhưng nếu không thấy cán bộ, đảng viên nêu gương, không thấy hành động đi trước, làm trước của cán bộ, đảng viên thì người dân cũng không làm theo; khi đó, công tác dân vận sẽ không đạt được mục đích, hiệu quả. Cách vận động quần chúng có hiệu quả nhất, đó chính là đề cao vai trò nêu gương của cán bộ, đảng viên. Và khi quần chúng đã tin, đã đồng lòng theo Đảng, theo cách mạng thì sẽ tạo thành sức mạnh to lớn, lập nên những chiến công hiển hách, những thành tựu kỳ diệu trong xây dựng và bảo vệ Tồ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

(Theo Hồ Chí Minh toàn tập, NXB Chính trị quốc gia - Sự thật, 2011)

Dấu ấn Bác Hồ trên Báo Quân đội nhân dân

Trang nhất Báo Quân đội nhân dân số ra ngày 15-10-1952 đăng “Thư của Hồ Chủ tịch gửi các chiến sĩ dân công ở mặt trận.” Trong thư, Người căn dặn các chiến sĩ dân công “phải quyết tâm làm tròn nhiệm vụ phục vụ bộ đội, bền bỉ, dẻo dai vượt qua mọi gian khổ, khắc phục mọi khó khăn, bảo đảm việc cung cấp đầy đủ cho bộ đội, cùng bộ đội giành toàn thắng cho chiến dịch.” 

"Thư của Hồ Chủ tịch gửi các chiến sĩ dân công ở mặt trận" trên trang nhất Báo Quân đội nhân dân số ra ngày 15-10-1952.

Trang nhất Báo Quân đội nhân dân số ra ngày 15-10-1969 có hình ảnh “Hồ Chủ tịch đến thăm trường sĩ quan lục quân ngày 15-4-1964”.

Trên trang 2 của số báo này, Báo Quân đội nhân dân trích đăng câu nói của Bác: “Cuộc chống Mỹ, cứu nước của nhân dân ta dù phải kinh qua gian khổ, hy sinh nhiều hơn nữa, song nhất định thắng lợi hoàn toàn. Đó là một điều chắc chắn.”

Hình ảnh và câu nói của Chủ tịch Hồ Chí Minh trên Báo Quân đội nhân dân số ra ngày 15-10-1969.