Vẽ bậy tại gầm cầu đường Nguyễn Hữu Cảnh - Ảnh: HOÀNG LỘC

Các nhóm vẽ bậy đang tung hoành ở TP.HCM có cả người Việt và nước ngoài. Họ đa số có tuổi đời còn rất trẻ, khi "hành nghề" thường ăn mặc như những nghệ sĩ "hip hop". Họ thoắt ẩn thoắt hiện trên các tuyến đường, trong ngõ hẻm lúc rạng sáng như những..."bóng ma".

"Bóng ma" lúc rạng sáng

Rạng sáng 18-8, chúng tôi bám theo một nhóm 4 thanh niên vẽ bậy trên đường Nguyễn Siêu - Tôn Đức Thắng (sát chân cầu Thủ Thiêm 2) thuộc phường Bến Nghé, quận 1. Giữa màn đêm thanh vắng, chỉ có tiếng lóc cóc và "xịt, xịt" từ bình sơn, kèm theo đó là giọng nói "yes, yes" tỏ ý hài lòng sau mỗi đường nét vẽ bậy.

Khoảng 2h30, khi "phác họa" gần xong hình ảnh trụ cứu hỏa với tông màu tím - vàng trên cửa cuốn nhà người dân, thanh niên (tóc nhuộm vàng, dập xù) có "nick name" là "Young 2" chạy ra xa tầm 10m nheo mắt ngắm nghía. Như chưa hài lòng về "tác phẩm", người này quay lại hí hoáy tô điểm thêm một vài đường nét rồi gật gù, mùi sơn túa ra như muốn ngộp thở.

Cách đó không xa là hình thù một chú chó Pitbull hung dữ, miệng nhe để lộ hàm răng trắng toát, cùng với cái chân vươn dài đã được một thanh niên khác trong nhóm "khắc họa" thành công ngay trên trạm biến áp.

Khi thấy chúng tôi tới, nhóm này bị một phen hú hồn bởi họ nghĩ là dân phòng tuần tra. Một người trong nhóm thừa nhận "vẽ bậy là phạm pháp", do đó ngoài chọn giải pháp đi bộ nhằm dễ dàng tẩu thoát khi bị phát hiện, nguyên tắc của nhóm khi đi "hành nghề" là không kết nối điện thoại với các nhóm khác, chỉ "nhìn hình vẽ và chữ ký trên tường mà chơi".

Sau đó, họ tiếp tục vòng qua bên kia đường Tôn Đức Thắng, rẽ vào đường Nguyễn Hữu Cảnh rồi di chuyển xuống "điểm hẹn vẽ bậy" tại hầm chui cầu Nguyễn Hữu Cảnh (quận Bình Thạnh). Tại đây vẫn hai thanh niên lúc nãy tiếp tục thể hiện "niềm đam mê vẽ", bên cạnh luôn có sự giám sát từ xa của hai "đồng nghiệp" khác. Chỉ sau 30 phút, hình thù chú chó Pitbull hung dữ một lần nữa được tái hiện, bức tường dưới hầm chui trở nên lem nhem xấu xí.

Chỉ trong vòng 2 giờ, nhóm này đã dùng bình sơn (màu đỏ, vàng, xanh) vẽ lên bức tường của cả hai chiều trong hầm chui Nguyễn Hữu Cảnh trước khi rời đi. Dọc đường trở lại bãi gửi xe trên đường Nguyễn Siêu, nhóm này không quên để lại những "dấu tích" kỳ quái trên bờ tường Thảo Cầm Viên; các trạm xe buýt trên đường Nguyễn Hữu Cảnh, Lê Thánh Tôn và cả các thùng đựng rác bên đường.

Đặc biệt, khoảng 4h30 sáng, khi đang say sưa vẽ bậy tại trạm xe buýt đường Nguyễn Hữu Cảnh, nhóm này bị hai trinh sát hình sự phát hiện dọa "đưa về phường". Tuy nhiên sau đó được "tha", một thanh niên trong nhóm lý sự: "Chỗ đó biết bao nhiêu người vẽ, thấy vẽ tùm lum thì vẽ theo chứ có gì bậy bạ đâu, vẽ chơi thôi mà"!?

Người vẽ, kẻ chụp ảnh "tự sướng"

Rạng sáng 21-8, chúng tôi tiếp tục chạm mặt một nhóm khác trên đường Cách Mạng Tháng 8 (quận 1). Các tấm cửa cuốn nhà dân, trạm biến áp, bờ tường dọc các tuyến đường như Bùi Thị Xuân, Cách Mạng Tháng 8, Sương Nguyệt Anh, Tôn Thất Tùng, Nguyễn Trãi đều trở thành "sân chơi" cho một nhóm gồm 5 thanh niên khác "thi thố tài năng" vẽ bậy.

Theo tìm hiểu, họ đều sống ở khu vực TP Thủ Đức, đa số xuất thân từ nghề thiết kế (designer). Nhóm này thường chạy xe máy gửi tại công viên 23-9 (quận 1), trước khi túa ra các con đường ở khu vực trung tâm TP.HCM để vẽ bậy. Hành tung cũng khá đặc biệt, thường "hành nghề" sớm hơn các nhóm khác (tầm 12h đêm đến 3h sáng), khi đi thường cắt cử 1 người dùng máy ảnh chuyên nghiệp chụp - quay lại các sản phẩm, sau đó đăng tải ảnh "tự sướng" trên trang mạng xã hội Instagram.

"Loại sơn 30.000 - 40.000 đồng vẽ cũng ổn nhưng vẽ chưa thực sự sắc sảo lắm, thường sẽ bị chảy lem. Tụi tôi mua loại 60.000 đồng/bình khi vẽ nét rất sắc sảo" - Duy "quata" (quê Đà Nẵng), một thành viên của nhóm, mở túi vải đựng nhiều loại sơn, tiết lộ. Ngoài dùng sơn xịt, nhóm này còn dùng nhiều loại bút lông dầu (màu đen, nét lớn), chủ yếu để ký tên ở các nơi công cộng.

Thách thức dư luận

Qua nhiều ngày tìm hiểu, chúng tôi nhận thấy các nhóm này thường ngụy biện cho việc bôi bẩn phố phường là nghệ thuật graffiti; vẫn coi vẽ bậy là các "chiến tích" đầy tự hào và thách thức dư luận. Một số người còn chụp lại các bài phản ánh của truyền thông, sau đó đăng lên tài khoản Instagram với thái độ đầy thích thú: "Ủa, sao được lên tivi rồi"; "Tôi thấy tên mình trên xe buýt"...

Ngoài các nhóm chúng tôi tiếp cận được trực tiếp còn có một số nhóm quy tụ nhiều thành viên có "nick name" như Kant, Water, mtfsht. Nổi bật trong nhóm này là thanh niên có biệt danh Kant. Trong nhiều đoạn video đăng trên trang cá nhân, nhân vật này đã tự tố cáo chính mình bằng các hành vi phá hoại khi nhiều lần trực tiếp dùng sơn xịt lên xe tải đang đậu, cửa của tòa nhà, xe trộn bê tông hoặc cả hông xe buýt... 

Đặc biệt, lần gần đây nhất nhóm này đã sử dụng xe đạp công cộng phục vụ du khách tham quan của TP làm phương tiện đi vẽ bậy lên cửa cuốn của nhiều hộ kinh doanh trên đường Nguyễn Du, Lê Duẩn (quận 1).

Một nhóm vẽ khác có từ 4-6 thành viên với các "nick name" nhận biết như FBS, Daga, Kasp, Draco... thường chọn giờ "xuất hành" vẽ bậy từ 1h-2h sáng, khi đi thường dùng xe đạp di chuyển. Với các hình thù và nét chữ có diện tích lớn, các đối tượng thường chọn phương án sơn màu nền trước, viết chữ đè lên sau. Thường một hình vẽ chỉ mất từ 1-3 phút và cứ như vậy trong một đêm nhóm này có thể vẽ hơn chục "sản phẩm nghệ thuật" ở khắp nơi.

Vẽ bậy tại nhà chờ trạm xe buýt trên đường Nguyễn Hữu Cảnh - Ảnh: HOÀNG LỘC

Ngoài các nhóm vẽ bậy trong nước, còn có một nhóm quy tụ nhiều tay chơi người nước ngoài có tên GPS CREW, với các thành viên có "nick name" khá phổ biến như Sixte, Mate, Answer. Các ký hiệu này dễ dàng bắt gặp dọc gầm cầu vượt Nguyễn Hữu Cảnh, các tuyến đường Nguyễn Tất Thành, Hoàng Diệu (quận 4); Nguyễn Thị Minh Khai, Trần Hưng Đạo (quận 1) và xuất hiện chi chít trên các cửa nhà dân, trên các thành - gầm cầu và trụ điện.

Điểm khác biệt của nhóm này so với các nhóm còn lại là bức vẽ được "sáng tác" ở vị trí cao, có những hình cao hơn 1,5m và thường phải dùng thang, cây lăn sơn hoặc đu người để hoàn thành tác phẩm. Chẳng hạn như dòng chữ "RIXE GPS SIXTE" nằm chễm chệ trước cửa hầm cầu chui Nguyễn Hữu Cảnh (quận Bình Thạnh), nhiều người đi ngang vẫn tò mò "không hiểu sao lại vẽ được như vậy"!?