Sáng 11-10, trình bày báo cáo tóm tắt thẩm tra đánh giá kết quả thực hiện Nghị quyết của Quốc hội về phát triển kinh tế - xã hội năm 2022; dự kiến năm 2023, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho biết, Ủy ban Kinh tế thống nhất nhận định, nền kinh tế đã hồi phục tích cực trong năm 2021.

Cẩn trọng với rủi ro lạm phát đình trệ như những năm 1970

Ông Vũ Hồng Thanh nhận định, kinh tế toàn cầu bước vào năm 2022 với vị thế yếu hơn kỳ vọng. Trong số những rủi ro từ bên ngoài, đáng quan ngại nhất là khả năng lạm phát toàn cầu cao kèm theo tăng trưởng trầm lắng – giống như thời kỳ lạm phát đình trệ những năm 1970. Điều này đã dẫn đến việc thắt chặt chính sách tiền tệ ở các nền kinh tế phát triển để kiềm chế lạm phát, kèm theo đó là chi phí đi vay tăng cao có thể dẫn tới căng thẳng tài chính ở một số nền kinh tế mới nổi và đang phát triển.

Quang cảnh phiên họp 

Về tình hình thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2022, Ủy ban Kinh tế ghi nhận, hầu hết mục tiêu, nhiệm vụ đã được thực hiện thắng lợi, toàn diện: vừa tập trung phòng chống và kiểm soát dịch bệnh, vừa thúc đẩy phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng nền kinh tế độc lập tự chủ gắn với chủ động, tích cực hội nhập quốc tế sâu rộng và hiệu quả.

“GDP 9 tháng năm 2022 tăng 8,83% so với cùng kỳ, là mức tăng cao nhất của 9 tháng trong giai đoạn 2011-2022, nhất là quý 3 tăng 13,67%. Sự phục hồi kinh tế diễn ra khá đồng đều giữa các địa phương khi có 44/63 tỉnh/thành phố ghi nhận tốc độ tăng trưởng tổng sản phẩm trên địa bàn GRDP đạt trên 6%. Ước tính cả năm 2022, tốc độ tăng trưởng GDP đạt khoảng 8%, dự kiến là mức cao của thế giới, phản ánh sự phục hồi mạnh mẽ so với giai đoạn 2020-2021, tạo vị thế và động lực quan trọng cho tăng trưởng các năm tiếp theo của đất nước”, người đứng đầu Ủy ban Kinh tế nêu rõ.

Bên cạnh đó, công tác quản lý tài nguyên, bảo vệ môi trường được tăng cường, lĩnh vực văn hóa, giáo dục có nhiều chuyển biến tích cực. Hệ thống chính sách xã hội đã cơ bản công bằng, bao trùm, tiệm cận các tiêu chuẩn quốc tế, bảo đảm cơ bản quyền an sinh của người dân, góp phần phát triển kinh tế, ổn định chính trị và trật tự xã hội, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân…

Tuy nhiên, cơ quan thẩm tra lưu ý, kết quả triển khai Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội còn khiêm tốn. Đến cuối tháng 8-2022, vẫn còn 2 trên tổng số 17 văn bản để cụ thể hóa chính sách theo yêu cầu của Nghị quyết 11/NQ-CP chưa được ban hành. Việc thực hiện chính sách hỗ trợ vẫn còn một số điều kiện bất cập dẫn tới doanh nghiệp khó tiếp cận và thụ hưởng; các thủ tục hành chính còn phức tạp, các điều kiện để được hưởng chính sách chưa rõ ràng, làm giảm hiệu quả của chính sách.

Tỷ lệ giải ngân các chính sách hỗ trợ Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội còn khá thấp, tính đến ngày 28-9-2022 mới đạt 20% tổng số vốn của Chương trình. Gói hỗ trợ lãi suất (2%) qua hệ thống ngân hàng thương mại có tỷ lệ giải ngân rất thấp (tính đến hết tháng 8-2022 mới chỉ đạt khoảng 13,5 tỷ đồng/ gần 16.035 tỷ đồng phân bổ cho năm 2022 của tổng 40.000 tỷ đồng gói hỗ trợ lãi suất).

“Có ý kiến cho rằng bối cảnh hiện nay đã có nhiều điểm khác so với thời điểm xây dựng và ban hành Nghị quyết số 43, điều này cho thấy cần xem xét điều chỉnh, hoàn thiện một số chính sách trong quá trình thực thi, bảo đảm tính hợp lý, cân đối đa chiều giữa kinh tế, xã hội và môi trường, giữa ngắn hạn và dài hạn”, ông Vũ Hồng Thanh nhấn mạnh.

Đặc biệt, Chủ nhiệm Vũ Hồng Thanh bày tỏ lo ngại về thị trường chứng khoán. Tuy có tốc độ tăng trưởng nhanh và chia sẻ vai trò huy động vốn trung và dài hạn cho nền kinh tế với thị trường tiền tệ, song thị trường này đang có nhiều biến động và tiềm ẩn rủi ro. Quy mô thị trường trái phiếu doanh nghiệp ngày càng được mở rộng nhưng có giai đoạn tăng nóng; cơ cấu thị trường còn thiếu cân đối; chất lượng phát hành trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ chưa cao; còn hiện tượng sử dụng vốn huy động qua phát hành trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ sai mục đích, thiếu minh bạch.

Nhiều hệ lụy đối với thị trường vốn

 “Vừa qua vụ việc xảy ra tại Công ty Cổ phần Tập đoàn Đầu tư An Đông (thuộc Tập đoàn Vạn Thịnh Phát - PV) và các tổ chức, đơn vị có liên quan cùng với những vụ việc khác liên quan đến thị trường trái phiếu, thị trường chứng khoán xảy ra trong năm đã và đang gây ra nhiều hệ lụy đối với việc phát triển bền vững thị trường vốn, đối với xã hội, gây mất niềm tin của người dân và nhà đầu tư”, Chủ nhiệm Vũ Hồng Thanh nhận định. Ông cho biết thêm, có ý kiến đề nghị cần làm rõ trách nhiệm của các cơ quan quản lý nhà nước trong việc để xảy ra các sự việc như vậy, đồng thời đề nghị có đánh giá thận trọng, chính xác về mức độ ảnh hưởng để có giải pháp phù hợp, bảo đảm sự phát triển an toàn, lành mạnh, bền vững của thị trường tiền tệ, thị trường vốn. Thị trường bất động sản có dấu hiệu tăng nóng trong những tháng đầu năm 2022, có tình trạng “đẩy giá” gây sốt ảo bất động sản. Rủi ro liên thông giữa thị trường vốn với hệ thống các tổ chức tín dụng và thị trường bất động sản gia tăng.

Có ý kiến cho rằng việc điều hành, quản lý nhà nước đối với các thị trường này còn “chuyển trạng thái đột ngột”, đã có những ảnh hưởng nhất định đến thị trường và niềm tin của nhà đầu tư; đề nghị tiếp tục nhận diện những rủi ro, có các giải pháp cụ thể để vừa bảo đảm an toàn, vừa thúc đẩy sự phát triển của các thị trường, phục vụ tăng trưởng và phát triển kinh tế.

Vẫn theo cơ quan thẩm tra, việc giữ ổn định lãi suất và tỷ giá gặp khó khăn, hệ thống ngân hàng còn tiềm ẩn nhiều rủi ro về nợ xấu. Có ý kiến đề nghị đánh giá kỹ hơn tác động của việc “neo” tỷ giá đồng Việt Nam so với đồng USD trong bối cảnh nhiều đồng tiền mất giá mạnh so với đồng USD, nhất là khả năng cạnh tranh xuất khẩu của hàng hóa Việt Nam so với các nước khác.