“Báo Đảng phải đổi mới, sáng tạo để thậm chí đi trước, dẫn đầu và nắm bắt xu hướng chuyển đổi trong thời gian tới. Có làm được như vậy thì nhiệm vụ tuyên truyền mới đạt được mục đích, mới đến được với người đọc, đến với công chúng, và báo chí mới hoàn thành được sứ mạng của mình”.

Đồng chí Lê Quốc Minh - Tổng Biên tập Báo Nhân Dân, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam đã nhấn mạnh như vậy tại Hội nghị “Nâng cao chất lượng báo Đảng toàn quốc” vừa được tổ chức mới đây.

Khi những hạn chế tạo thành “lực cản” cho phát triển

Hội nghị “Nâng cao chất lượng báo Đảng toàn quốc” do Ban Tuyên giáo Trung ương, Báo Nhân Dân và Hội Nhà báo Việt Nam phối hợp tổ chức lần đầu tiên trên cơ sở nhu cầu cấp thiết tìm giải pháp đổi mới nội dung, cải tiến hình thức, tháo gỡ khó khăn về cơ chế, chính sách, tìm kiếm các giải pháp công nghệ để tăng sự tương tác với độc giả của các cơ quan báo Đảng. Trong đó nội dung về đổi mới, sáng tạo được cho là nội dung đặc biệt hấp dẫn khi kết quả khảo sát, 95% cơ quan báo Đảng địa phương tham gia Hội nghị quan tâm đến.

Phát biểu tại Hội nghị, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam Lê Quốc Minh cho rằng, báo Đảng luôn phải đáp ứng với yêu cầu đi đầu, thực sự trở thành người bạn đồng hành tin cậy của rộng rãi đối tượng bạn đọc, phải bám sát tôn chỉ, mục đích, tăng cường tính Đảng, tính chiến đấu, đồng thời lan tỏa, truyền cảm hứng, hướng người đọc đến những giá trị chân, thiện, mỹ. Báo Đảng phải trở thành “trạm cảm biến” xã hội, nhanh nhạy, sâu sát hơn trong nắm bắt thông tin, cung cấp thông tin “chính xác, có căn cứ, có dẫn nguồn” đáp ứng yêu cầu kiểm chứng thông tin của cán bộ, đảng viên và nhân dân…

Với chức năng, nhiệm vụ to lớn như vậy nhưng trong bối cảnh hiện nay, báo Đảng lại gặp không ít những thách thức, hạn chế, trở thành những “lực cản” không nhỏ trong quá trình phát triển. Bởi lẽ, trên thực tế, đổi mới, sáng tạo tại các cơ quan báo Đảng hiện đang gặp một số khó khăn như: nhân lực thiếu trong khi vẫn phải cắt giảm theo yêu cầu; trình độ nhân lực không đồng đều, thiếu những cây bút sắc sảo, thiếu cơ chế để giữ chân những người làm báo giỏi; nguồn lực hạn chế, phụ thuộc vào sự quan tâm, cơ chế, chính sách khác nhau của các địa phương; đầu tư cho công nghệ chưa tương xứng… Không chỉ vậy, những hạn chế thường thấy ở các báo Đảng hiện nay là thiếu tính tương tác 2 chiều giữa “ý Đảng và “lòng dân”.

Thông tin trên nhiều báo Đảng khá đơn điệu, khô khan, trong nhiều trường hợp chậm hơn các cơ quan báo chí khác do cách tổ chức tòa soạn và yêu cầu chính xác tuyệt đối cũng như tính định hướng.

Một số tòa soạn báo Đảng thiếu sự sáng tạo, chậm đổi mới nhất là về hình thức truyền tải thông tin. Báo Đảng chưa có cơ chế tự chủ nên có tư tưởng chủ quan, lúng túng trong đổi mới. Chưa có cơ chế đủ mạnh để các báo Đảng thu hút được nguồn nhân lực chất lượng cao…

Đổi mới, sáng tạo là nhu cầu tự thân

Giải bài toán về đổi mới, sáng tạo, đồng chí Trần Thanh Lâm - Phó Trưởng Ban Tuyên Giáo Trung ương cho rằng: Đối với yêu cầu đổi mới công nghệ làm báo, các cơ quan báo Đảng cần nhanh chóng ứng dụng những thành tựu khoa học - công nghệ mới nhất trong quá trình tác nghiệp, sản xuất các sản phẩm báo chí trong kỷ nguyên số. Các tòa soạn báo cần khẩn trương nắm bắt và thực hiện công tác chuyển đổi số đáp ứng những yêu cầu và đòi hỏi mới trong tác nghiệp và xuất bản. Tích cực sử dụng các công nghệ truyền thông mới để mở rộng các hình thức thông tin nhằm lan tỏa hiệu quả thông tin chính thống tới độc giả, khán giả, thính giả.

Đồng quan điểm này, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam Lê Quốc Minh trong phát biểu tổng kết nội dung Hội thảo khẳng định: Đổi mới, sáng tạo là yêu cầu cấp thiết, cũng là nhu cầu tự thân của mỗi cơ quan báo Đảng. Để thích ứng và phát triển, bên cạnh việc theo kịp sự phát triển của công nghệ truyền thông thì các cơ quan báo Đảng cần phải đổi mới mạnh mẽ về nội dung theo xu hướng làm báo hiện đại.

Và để đổi mới, sáng tạo, nâng cao chất lượng các báo Đảng cần nhiều giải pháp, trong đó những giải pháp có thể triển khai ngay tại các tòa soạn, đó là cần quán triệt việc nắm vững chủ trương, đường lối, chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước và thể hiện chính xác, sinh động trong tuyên truyền, có phương pháp tổ chức tòa soạn linh hoạt, để phóng viên sâu sát hơn trong nắm bắt thực tiễn, có ưu tiên các tuyến bài có tính chiến đấu, phản ánh sinh động quá trình triển khai đưa các nghị quyết của Đảng vào cuộc sống, vừa truyền đạt được “ý Đảng” và phản ánh được “lòng dân”.

Các báo Đảng cần chủ động tìm kiếm cách thể hiện mới mẻ, tăng hình ảnh, số liệu, dữ liệu, đồ họa, đầu tư nhiều hơn cho các thể loại báo chí thu hút độc giả như phóng sự, phóng sự điều tra. Trong tuyên truyền, cần chủ động đưa thông tin chân thật, đúng bản chất sự việc đến với bạn đọc, định hướng dư luận xã hội, đồng thời góp phần đấu tranh, phản bác các quan điểm sai trái, thù địch, thông tin xấu độc…

Báo Đảng cũng cần chú trọng công tác đào tạo và đào tạo lại cán bộ, phóng viên, xây dựng đội ngũ những người làm báo Đảng bảo đảm tính kế thừa, chuyên nghiệp, hiện đại, nhân văn, sớm xây dựng kế hoạch và chiến lược tiếp cận đối tượng độc giả trẻ tuổi.

Để thực hiện tốt đổi mới, sáng tạo, các cơ quan báo Đảng cần làm sao để đội ngũ những người làm báo nhận thức rõ vai trò, chức năng, nhiệm vụ của người làm báo chí cách mạng, luôn rèn luyện bản lĩnh chính trị, trau dồi chuyên môn, nghiệp vụ, có ý thức giữ gìn đạo đức trong sáng, tận tụy với công việc.

Về lâu dài, hệ thống báo Đảng cần được quy hoạch, sắp xếp đồng bộ từ Trung ương đến địa phương, phát triển thành những tổ hợp truyền thông chủ lực, đa phương tiện, hiện đại của Đảng.

“Một giải pháp quan trọng để đổi mới, sáng tạo được đề cập nhiều trong các phiên thảo luận là đẩy mạnh thực hiện chiến lược chuyển đổi số, xây dựng hệ sinh thái số của cơ quan báo Đảng, trong đó có việc tận dụng tối đa ưu thế của các nền tảng mạng xã hội, ứng dụng trí tuệ nhân tạo cũng như những thành tựu của khoa học công nghệ vào hoạt động, trên cơ sở nắm bắt, thu thập, xử lý cơ sở dữ liệu để cá nhân hoá trải nghiệm của độc giả” - nhà báo Lê Quốc Minh nhấn mạnh.

Chủ động tương tác chính là bản chất của các nền tảng số, vì vậy theo đồng chí Lê Quốc Minh, cơ quan báo Đảng cần tận dụng được những đặc điểm khác với truyền thống để có tư duy sản xuất sản phẩm phù hợp và tạo ra những sản phẩm đổi mới sáng tạo, chất lượng cao.

Cùng với yếu tố con người là khó khăn về kinh phí và việc các báo Đảng đang chưa định hình được chiến lược, hướng đi, đích đến trong chuyển đổi số. Và giải pháp đầu tiên, quan trọng đã được đề cập trong phiên thảo luận là việc người đứng đầu, tập thể lãnh đạo tòa soạn phải thay đổi nhận thức, lan tỏa cảm hứng, quyết tâm đến tất cả các thành viên trong đơn vị…

Ngoài ra, để giải quyết khó khăn về nguồn lực tài chính trong hoạt động, đồng chí cho rằng các cơ quan báo Đảng cần các giải pháp để đa dạng nguồn thu. Theo đồng chí Lê Quốc Minh, với thực tế hiện nay và mô hình cụ thể tại một số cơ quan báo chí, có 3 giải pháp, cách làm mới để đa dạng nguồn thu và có thể triển khai sớm tại các tòa soạn báo Đảng, đó là: Tổ chức sự kiện; Tạo thêm nguồn thu từ nội dung số và Thu phí trực tuyến.

Đặc biệt tại Hội thảo, các ý kiến thảo luận đều nhận định rằng, đổi mới, sáng tạo của các cơ quan báo Đảng rất cần sự đồng hành, chia sẻ và ủng hộ của các cơ quan chức năng. Trong đó, nhu cầu quan trọng, cấp thiết, được sự quan tâm của tất cả các cơ quan báo Đảng hiện nay là tháo gỡ khó khăn về cơ chế, chính sách.

Theo đó, các giải pháp về cơ chế, chính sách được đề xuất là xây dựng và củng cố nhận thức mới về vai trò của Nhà nước trong việc chủ động truyền thông chính sách, và thực hiện một phần việc này thông qua báo Đảng. Nhà nước phải là “khách hàng lớn” của cơ quan báo chí, giao thêm nhiệm vụ (cùng nguồn lực, kinh phí) và đặt hàng, qua đó giúp cho hệ thống báo Đảng địa phương có đủ điều kiện thực hiện nhiệm vụ…