Ngày 20-2, đại diện Phòng cảnh sát giao thông đường bộ - đường sắt (PC08) Công an TP.HCM cho biết, qua thực tế công tác tuần tra kiểm soát, xử lý vi phạm hành chính, Phòng PC08 nhận thấy, có nhiều trường hợp khi bị dừng xe để kiểm tra hành chính, cho rằng bản thân không vi phạm thì cảnh sát giao thông không có quyền dừng xe và yêu cầu lực lượng chức năng phải xuất trình kế hoạch, chuyên đề.

Có trường hợp lớn tiếng cự cãi, dùng điện thoại quay phim, ghi hình lực lượng chức năng. Hành vi này hiện nay có không ít người "học theo" và ngày càng xuất hiện nhiều hơn.

Vậy, cảnh sát giao thông được dừng xe của người dân để kiểm tra khi nào?

Theo điều 16 thông tư 65/2020/TT-BCA ngày 19-6-2020 của Bộ Công an, có bốn trường hợp cảnh sát giao thông được dừng xe kiểm tra, đó là:

- Trực tiếp phát hiện hoặc thông qua phương tiện, thiết bị kỹ thuật nghiệp vụ phát hiện, ghi thu được các hành vi vi phạm pháp luật về giao thông đường bộ và các hành vi vi phạm pháp luật khác;

- Thực hiện mệnh lệnh, kế hoạch tổng kiểm soát phương tiện giao thông đường bộ, kế hoạch tuần tra, kiểm soát, xử lý vi phạm theo chuyên đề đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt;

- Có văn bản đề nghị của thủ trưởng, phó thủ trưởng cơ quan điều tra; văn bản đề nghị của cơ quan chức năng liên quan về dừng phương tiện giao thông để kiểm soát phục vụ công tác bảo đảm an ninh, trật tự, đấu tranh phòng chống tội phạm và các hành vi vi phạm pháp luật khác. Văn bản đề nghị phải ghi cụ thể thời gian, tuyến đường, phương tiện giao thông dừng để kiểm soát, xử lý, lực lượng tham gia phối hợp;

- Tin báo, phản ánh, kiến nghị, tố cáo của tổ chức, cá nhân về hành vi vi phạm pháp luật của người và xe tham gia giao thông.

Theo đại diện Phòng PC08, như vậy, kể cả khi người tham gia giao thông chưa có hành vi vi phạm (về giao thông hoặc vi phạm pháp luật khác), cảnh sát giao thông vẫn được quyền dừng xe kiểm tra khi có kế hoạch tổng kiểm soát phương tiện, kế hoạch tuần tra, kiểm soát, xử lý vi phạm theo chuyên đề đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt.

Người dân có quyền yêu cầu cảnh sát giao thông cho xem kế hoạch tuần tra, kiểm soát, xử lý vi phạm theo chuyên đề không?

Theo điều 5 thông tư 67/2019/TT-BCA ngày 28-11-2019 của Bộ Công an, công an phải công khai kế hoạch tổng kiểm soát phương tiện giao thông, kế hoạch tuần tra, kiểm soát, xử lý vi phạm theo chuyên đề về giao thông, kế hoạch tuần tra, kiểm soát, xử lý vi phạm thường xuyên, gồm các nội dung cụ thể sau: Tên đơn vị; tuyến đường; các loại phương tiện và các hành vi vi phạm tiến hành kiểm soát, xử lý; thời gian thực hiện.

Ngoài ra, tại điều 6 thông tư 67/2019/TT-BCA có nêu, căn cứ vào đặc điểm, tính chất và nội dung công khai, cơ quan công an áp dụng một, một số hoặc tất cả các hình thức công khai sau đây:

- Đăng tải trên cổng thông tin điện tử; trang thông tin điện tử của cơ quan công an.

- Đăng công báo.

- Niêm yết tại trụ sở cơ quan công an.

- Công khai trên phương tiện thông tin đại chúng.

- Thông qua việc tiếp công dân; họp báo; thông cáo báo chí; hoạt động của người phát ngôn trong lực lượng Công an nhân dân theo quy định của pháp luật.

Theo đó, Phòng PC08 thường xuyên thông báo về các kế hoạch, chuyên đề trên các phương tiện thông tin đại chúng; niêm yết công khai tại trụ sở đơn vị; đồng thời, đăng tải trên trang thông tin điện tử của Phòng PC08: http://csgt.catphcm.bocongan.gov.vn/ (Mục Tra cứu/kế hoạch công tác).

Cũng theo vị đại diện này, tóm lại, theo thông tư 67, người dân có quyền được biết về kế hoạch tuần tra, kiểm soát, chuyên đề của cảnh sát giao thông thông qua các hình thức trên. Tuy nhiên, không được yêu cầu kiểm tra chuyên đề hay kế hoạch khi làm việc trực tiếp với cảnh sát giao thông.

Hiểu như thế nào cho đúng về quyền giám sát của người dân đối với hoạt động của cảnh sát giao thông?

Theo khoản 5 điều 11 thông tư số 67/2019 về thực hiện dân chủ trong công tác bảo đảm trật tự an toàn giao thông, thì người dân được quyền giám sát hoạt động của cảnh sát giao thông: "Thông qua thiết bị ghi âm, ghi hình hoặc quan sát trực tiếp nhưng phải đảm bảo các điều kiện sau:

- Không làm ảnh hưởng đến hoạt động bình thường của cán bộ, chiến sĩ khi đang thực thi nhiệm vụ;

- Ngoài khu vực bảo đảm trật tự, an toàn giao thông (đối với nơi có triển khai khu vực bảo đảm trật tự, an toàn giao thông);

- Tuân thủ các quy định pháp luật khác có liên quan".

Như vậy, người dân có thể ghi âm, ghi hình lực lượng cảnh sát giao thông chỉ khi đảm bảo các điều kiện nói trên. Không nên nhận thức sai lệch về quyền giám sát này, dẫn đến có hành vi cản trở, chống người thi hành công vụ.