Sáng 26-5, tờ trình của Chính phủ về về dự thảo nghị quyết thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TPHCM đã được Bộ trưởng Bộ KH-ĐT Nguyễn Chí Dũng trình bày tại phiên họp toàn thể của Quốc hội.

Tại tờ trình, Chính phủ đề xuất nhiều cơ chế, chính sách mới, đột phá, có tác động lan tỏa, gồm 7 nhóm cơ chế, chính sách đặc thù trên các lĩnh vực khác nhau. Bao gồm quản lý đầu tư; tài chính ngân sách; quản lý đô thị và tài nguyên môi trường; thu hút nhà đầu tư chiến lược; quản lý khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo; tổ chức bộ máy của TPHCM; tổ chức bộ máy thành phố Thủ Đức.

Cụ thể, về tài chính - ngân sách, trường hợp TPHCM có nguồn thu ngân sách địa phương để bố trí tăng chi đầu tư phát triển trong kế hoạch đầu tư công trung hạn thì được thực hiện trước việc phân bổ nguồn thu này cho dự án mới, bổ sung vào kế hoạch đầu tư công trung hạn, làm cơ sở bố trí vốn hàng năm.

Dự thảo cũng bổ sung quy định miễn, giảm thuế thu nhập đối với cá nhân, doanh nghiệp hoạt động đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp trong lĩnh vực khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo của TPHCM; cho phép thí điểm cơ chế tài chính giảm phát thải khí nhà kính theo cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ carbon; tín chỉ carbon được giao dịch với nhà đầu tư trong nước, quốc tế; ngân sách TPHCM hưởng 100% nguồn thu từ giao dịch tín chỉ carbon…

Đại biểu dự họp

Về tổ chức bộ máy, TPHCM được thành lập Sở An toàn thực phẩm có chức năng thanh tra, xử lý vi phạm pháp luật, xử lý vi phạm hành chính về an toàn thực phẩm. Dự thảo quy định số lượng cấp phó của UBND TPHCM và UBND phường, xã, thị trấn; quy định việc bầu, tuyển dụng, quản lý, sử dụng cán bộ, công chức làm việc tại xã, thị trấn và cán bộ phường. TPHCM cũng được quyết định thành lập, tổ chức lại, giải thể đơn vị sự nghiệp công lập trực thuộc; quy định phân cấp, ủy quyền một số nhiệm vụ, quyền hạn thuộc thẩm quyền HĐND, UBND, Chủ tịch UBND TPHCM cho HĐND, UBND, Chủ tịch UBND TP Thủ Đức; quy định việc HĐND TPHCM thành lập một số ban, phòng ban, văn phòng thuộc TP Thủ Đức…

Trình bày báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách Lê Quang Mạnh nêu nhận định, dự thảo nghị quyết mới đã bảo đảm tính kế thừa Nghị quyết 54, tích hợp một số chính sách tương đồng với các địa phương có cơ chế đặc thù. “Thực hiện thành công các chính sách trong dự thảo sẽ tạo tiền đề quan trọng cho bước phát triển mới”, ông Lê Quang Mạnh nhận định khái quát.

Vẫn theo Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách, đa số ý kiến cho rằng, để đáp ứng yêu cầu thực tiễn, để nghị quyết của Đảng về phát triển TPHCM sớm đi vào cuộc sống, dự thảo nghị quyết này có thể trình Quốc hội thông qua tại kỳ họp thứ 5.

“Việc ban hành nghị quyết cần thực sự mang tính lan tỏa, tác động sâu rộng không chỉ đối với TPHCM, mà cần mang lại hiệu ứng tích cực đối với vùng miền và đất nước, giảm thiểu tối đa tác động tiêu cực đến vai trò chủ đạo của ngân sách trung ương. Đi đôi với tăng cường phân cấp, phân quyền, cần đề cao trách nhiệm; song cũng rất cần một cơ chế bảo vệ, khuyến khích người nhiệt huyết, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm”, đại diện cơ quan thẩm tra nhấn mạnh.

Đáng lưu ý, về mối quan hệ với các dự thảo luật liên quan, dự thảo nghị quyết đề xuất một số chính sách mới liên quan đến nhiều luật đang sửa đổi như Luật Đất đai, Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh bất động sản... Hiện nay nhiều nội dung trong các dự thảo này còn ý kiến khác nhau. Mặc dù nghị quyết này hoàn toàn có thể quy định khác với các luật đó, song vẫn phải bảo đảm khả thi, hợp lý.

Năm 2017, Quốc hội ban hành Nghị quyết 54/2017/QH14 về thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TPHCM với nhiều cơ chế đặc thù nhằm tạo động lực mới để đô thị 13 triệu dân bứt phá. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện, kết quả vẫn chưa như mong đợi. Hầu hết chính sách đặc thù về quản lý tài chính nhằm tăng nguồn thu như cổ phần hóa doanh nghiệp Nhà nước, nguồn thu từ đấu giá tài sản công chưa thực hiện được