Trong số các cơ chế, chính sách mới, thì mô hình phát triển đô thị theo định hướng phát triển giao thông sẽ cho phép TPHCM sử dụng ngân sách địa phương triển khai dự án đầu tư công độc lập để thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư đối với các dự án đầu tư vùng phụ cận các nhà ga thuộc tuyến đường sắt; vùng phụ cận các nút giao thông dọc tuyến đường Vành đai 3; thu hồi đất, thực hiện tái định cư tại chỗ và tạo quỹ đất để đấu giá lựa chọn nhà đầu tư các dự án phát triển đô thị.

Nghị quyết 98/2023/QH15 cũng cho phép TPHCM được mở rộng lĩnh vực áp dụng đầu tư theo phương thức PPP đối với các dự án đầu tư trong lĩnh vực thể thao và văn hóa; được chủ động quy định quy mô tổng mức đầu tư tối thiểu của các dự án này. TPHCM được áp dụng hợp đồng BOT đối với dự án công trình đường bộ hiện hữu, với các điều kiện thực hiện bảo đảm lợi ích của người dân; được thực hiện dự án đầu tư theo hợp đồng BT thanh toán bằng tiền từ ngân sách TPHCM.

Nghị quyết 98/2023/QH15 bao gồm 44 cơ chế, chính sách với 7 lĩnh vực, được kỳ vọng sẽ mang lại nhiều lợi ích cho người dân và doanh nghiệp tại TPHCM. Ảnh: HOÀNG HÙNG

Đáng lưu ý, Nghị quyết 98/2023/QH15 cho phép UBND quận được bố trí khoản chưa phân bổ 2 - 4% tổng chi ngân sách quận để thực hiện chi các nhiệm vụ cần thiết mà chưa được dự toán. Thành phố được sử dụng ngân sách địa phương để thực hiện dự án, công trình giao thông đường bộ có tính chất vùng, liên vùng; hỗ trợ các địa phương khác trong nước và một số địa phương tại nước khác.

Về tài chính, Nghị quyết quy định các cơ chế, chính sách khơi thông nguồn lực cho Công ty Đầu tư tài chính nhà nước TPHCM (HFIC), bao gồm tăng vốn điều lệ từ nguồn thu cổ phần hóa các doanh nghiệp 100% vốn Nhà nước thuộc TPHCM, từ nguồn lợi nhuận còn lại của HFIC sau khi trích lập các quỹ. TPHCM được bố trí vốn đầu tư công để hỗ trợ lãi suất đối với các dự án đầu tư được HFIC cho vay thuộc lĩnh vực ưu tiên phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn.

Cùng với đó, TPHCM được thu tiền duy tu, tái tạo cơ sở hạ tầng khu công nghiệp, khu chế xuất từ các doanh nghiệp trong khu và ban hành quy chế thu chi, đảm bảo tính minh bạch. Nghị quyết 98/2023/QH15 cũng cho phép thí điểm cơ chế tài chính thực hiện biện pháp giảm phát thải khí nhà kính theo các cơ chế trao đổi, bù trừ, giao dịch tín chỉ carbon với các nhà đầu tư trong nước, quốc tế. Nguồn thu từ giao dịch tín chỉ carbon là nguồn thu ngân sách TPHCM được hưởng 100%. Cùng với đó, cho phép sử dụng mái nhà của các trụ sở cơ quan hành chính, đơn vị sự nghiệp công trên địa bàn TPHCM lắp đặt hệ thống điện mặt trời nhằm cung cấp điện phục vụ cho hoạt động của trụ sở…

Nghị quyết 98/2023/QH15 cũng bao gồm nhiều cơ chế nhằm nâng cao chất lượng dịch vụ công; nâng cao chất lượng sống của nhân dân, tiêu biểu là việc TPHCM được thành lập Sở An toàn thực phẩm trên cơ sở chuyển chức năng quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm; thanh tra, xử lý vi phạm pháp luật, xử lý vi phạm hành chính về an toàn thực phẩm; cấp giấy chứng nhận kiểm dịch sản phẩm động vật ra khỏi địa bàn TPHCM từ các sở liên quan cho Sở An toàn thực phẩm.

Cầu Ba Son kết nối quận 1 và TP Thủ Đức, TPHCM. Ảnh: HOÀNG HÙNG

Nghị quyết 98/2023/QH15 cũng quy định số lượng cấp phó của UBND TPHCM và UBND phường, xã, thị trấn, tăng cường tính chủ động và bảo đảm phù hợp với tình hình thực tế của TPHCM. Quy định việc bầu, tuyển dụng, quản lý, sử dụng cán bộ, công chức làm việc tại xã, thị trấn và cán bộ phường thực hiện theo quy định như cán bộ, công chức cấp huyện trở lên…

Các chính sách về xây dựng nhà ở xã hội cũng được quy định trong Nghị quyết. Theo đó, nhiệm vụ quy hoạch chi tiết được lập đồng thời với đồ án quy hoạch chi tiết; được bố trí quỹ đất nhà ở xã hội trong phạm vi dự án nhà ở thương mại hoặc phê duyệt quy hoạch, bố trí quỹ đất nhà ở xã hội ở vị trí khác tương đương về quy mô, ngoài phạm vi dự án nhà ở thương mại; quy định các loại đất cụ thể để phát triển nhà ở xã hội…