TPHCM sẽ mạnh dạn xây dựng quy hoạch theo hướng đô thị đa trung tâm

Chủ tịch UBND TPHCM Phan Văn Mãi: Những ý kiến, hiến kế từ tọa đàm rất bổ ích cho lãnh đạo TPHCM trong quá trình lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành thực hiện Nghị quyết 98. Ảnh: VIỆT DŨNG

Kết thúc tọa đàm, đồng chí Phan Văn Mãi, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Bí thư Thường trực Thành ủy, Chủ tịch UBND TPHCM, cảm ơn Báo SGGP đã có sáng kiến, phối hợp cùng Sở TT-TT, Hội Nhà báo TPHCM tổ chức tọa đàm. Chủ tịch UBND TPHCM đánh giá buổi tọa đàm có ý nghĩa rất thiết thực, những ý kiến, hiến kế từ tọa đàm rất bổ ích cho lãnh đạo TPHCM trong quá trình lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành thực hiện Nghị quyết 98.

Theo đồng chí Phan Văn Mãi, mục tiêu của Nghị quyết 98 chính là đưa TPHCM trở lại quỹ đạo phát triển với tư cách là đầu tàu kinh tế của cả nước, tạo nền tảng để sau năm 2025, TPHCM có sự tăng trưởng cao, GRDP ở hai con số.

"Chúng ta triển khai Nghị quyết 98 là tạo nền tảng cho sự phát triển bứt tốc của TPHCM ở giai đoạn sau”, Chủ tịch UBND TPHCM nhấn mạnh.

Cũng theo đồng chí Phan Văn Mãi, sự vào cuộc hành động của hệ thống chính trị là yếu tố quyết định sự thành công của Nghị quyết 98. Từ tư tưởng, chuyên môn, hành động phải thể hiện quyết tâm chính trị lớn, thực hành chuyên nghiệp, giải quyết đồng bộ từ cơ chế, pháp lý. Hệ thống chính trị phải xác định nhiệm vụ cụ thể, có sự phân công trách nhiệm, có khen thưởng, xử lý sai phạm rõ ràng.

Để thực hiện được việc này, TPHCM đang khẩn trương xây dựng đề án xây dựng nền công vụ hiệu lực, hiệu quả, phục vụ nhân dân, kiến tạo phát triển. Đề án liên quan đến 6 nhóm nội dung quan trọng.

Trong đó có công tác tuyển chọn công chức, viên chức, TPHCM phải có cơ chế riêng để thu hút lao động có chuyên môn cao, tâm huyết, mong muốn cống hiến xây dựng và phát triển TPHCM. Sau tuyển chọn là đào tạo, TPHCM đang bàn bạc để củng cố Học viện cán bộ, phát huy các cơ sở đào tạo hiện hữu, liên kết đào tạo quốc tế để đào tạo đội ngũ. Phương pháp đào tạo là đào tạo theo chức danh, tùy vào từng vị trí, chức vụ, cán bộ phải có chuyên môn, kỹ năng đáp ứng nhu cầu. TPHCM cũng sẽ nghiên cứu các hình thức thí điểm về công tác cán bộ như thi tuyển các chức danh lãnh đạo, tổ chức điều động, luân chuyển, có cơ chế tuyển dụng các trí thức trẻ có tài năng vào những vị trí phù hợp. TPHCM cũng phải có chính sách để đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức có thu nhập “đủ sống” mà yên tâm công tác.

TPHCM thu hút lao động có chuyên môn cao, tâm huyết, mong muốn cống hiến xây dựng và phát triển TPHCM

Song song với đó cần hiện đại hóa hoạt động của hệ thống chính trị, số hóa hoạt động công vụ, hành chính. Việc này cũng là nền tảng để xây dựng chính quyền đô thị.

Nói về Kết luận 14 của Bộ Chính trị về chủ trương khuyến khích, bảo vệ cán bộ năng động, sáng tạo vì lợi ích chung, đồng chí Phan Văn Mãi cho biết Thành ủy, UBND TPHCM đã có nhiều kế hoạch triển khai. Việc triển khai còn hơi chậm so với mong muốn nhưng đây là vấn đề khó, cần kỹ lưỡng. Chủ tịch UBND TPHCM kỳ vọng đến cuối năm, TPHCM sẽ có sản phẩm cụ thể vận dụng Kết luận 14.

Liên quan đến mô hình TOD, TPHCM đã rà soát quỹ đất dọc Metro số 1, Metro số 2, Vành đai 2, Vành đai 3, dọc theo cao tốc TPHCM – Mộc Bài. Qua đó, rà soát được 10.000ha đất, trong đó có nhiều đất công. Khai thác được quỹ đất này sẽ tạo được nguồn lực lớn để đầu tư các dự án khác. Không chỉ dừng ở khai thác quỹ đất, lãnh đạo TPHCM nhìn nhận những khu vực này sẽ trở thành trung tâm đô thị trong tương lai. TPHCM sẽ mạnh dạn xây dựng quy hoạch theo hướng đô thị đa trung tâm, có phương án kết nối các trung tâm với nhau.

Chia sẻ thêm, người đứng đầu chính quyền TPHCM cho rằng Nghị quyết 98 giúp TPHCM huy động nguồn lực để phát triển hạ tầng nhanh hơn. Tuy nhiên không chỉ có nguồn lực mà phải có mô hình thực hiện phù hợp.

Nếu chúng ta làm các dự án với quy trình đầu tư công như trước đây sẽ rất chậm trễ, có dự án lên đến vài chục năm. Bằng kinh nghiệm làm Vành đai 3, phải có mô hình thực hiện mới. Chuẩn bị dự án trong 3 năm và xây dựng 3-5 năm”, đồng chí Phan Văn Mãi nói.

Về vấn đề phát triển đường sắt đô thị trong 20 năm tới, đồng chí Phan Văn Mãi cho rằng TPHCM phải định hướng phát triển ngành công nghiệp đường sắt đô thị. Việc này nhằm tăng năng lực quản trị, vận hành các tuyến metro của TPHCM và cũng là nền tảng để triển khai các tuyến metro tiếp theo.

Để TPHCM phát triển, đồng chí Phan Văn Mãi cho rằng thực hiện Nghị quyết 98 không chỉ bằng nguồn nhân lực của hệ thống chính trị, tài lực của nguồn ngân sách, mà cần phải có sự tham gia của người dân, doanh nghiệp. TPHCM đang mở ra các cơ chế để doanh nghiệp TPHCM phát triển, hướng đến xây dựng những doanh nghiệp dẫn đầu cả nước.

Bên cạnh đó, việc TPHCM thực hiện Nghị quyết 98 cũng là tạo kinh nghiệm để các địa phương khác thực hiện. Đồng chí Phan Văn Mãi đề nghị các cơ quan Trung ương tiếp tục đồng hành cùng TPHCM, xem việc thực hiện Nghị quyết 98 là việc chung của quốc gia, góp phần tạo năng lực cạnh tranh của Việt Nam trên trường quốc tế.

Sau hơn 2 giờ diễn ra tọa đàm, thay mặt Ban Tổ chức, Giám đốc Sở TT-TT TPHCM Lâm Đình Thắng cho biết, đã có 12 lượt ý kiến thảo luận sôi nổi, cùng các ý kiến chỉ đạo của lãnh đạo Bộ KH-ĐT, Chủ tịch UBND TPHCM. Các ý kiến rất tâm huyết, cho thấy sự đồng lòng vì sự phát triển của TP, quyết tâm nỗ lực phát huy hiệu quả Nghị quyết 98 đưa TPHCM cất cánh trong thời gian tới. Đồng chí đúc kết lại quá trình triển khai Nghị quyết 98 thành cụm từ “nỗ lực lớn, hành động quyết liệt”.

Bộ KH-ĐT sẽ đồng hành cùng TPHCM nhiều hơn

Được tham gia xây dựng dự thảo Nghị quyết 98, chấp bút xây dựng Nghị quyết 24 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế - xã hội và bảo đảm quốc phòng, an ninh vùng Đông Nam bộ đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 và tham gia vào quá trình xây dựng Nghị quyết 31 về phương hướng phát triển TPHCM đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, Thứ trưởng Bộ KH–ĐT Trần Duy Đông khẳng định, Trung ương rất quan tâm đến TPHCM khi xây dựng chính sách nhằm hỗ trợ, đồng hành cùng thành phố trong huy động nguồn lực.

Thứ trưởng Bộ KH–ĐT Trần Duy Đông. Ảnh: HOÀNG HÙNG

Trong quá trình tham gia, Thứ trưởng đánh giá tất cả các cấp, lãnh đạo cao nhất của đất nước, của Quốc hội, Chính phủ và các bộ, ngành Trung ương đều khẳng định và thể hiện rõ quyết tâm xác định TPHCM là đầu tàu kinh tế của đất nước, là trung tâm kinh tế, thương mại, khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo; là thành phố đáng sống, cạnh tranh được với khu vực và quốc tế.

Nhấn mạnh đến quy định trong điều khoản thi hành của Nghị quyết 98, Thứ trưởng Trần Duy Đông thông tin, ngoài cơ chế chính sách được quy định tại Nghị quyết 98, Quốc hội cũng có điều khoản trong quá trình triển khai, trường hợp cần những ưu đãi đặc biệt, cần huy động các nguồn lực để đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng thì TPHCM phối hợp với Chính phủ báo cáo cơ cơ quan có thẩm quyền báo cáo Quốc hội. “Đây là quy định rất quan trọng, thể hiện sự đồng hành rất sát của Chính phủ, Quốc hội với TPHCM ngoài những chính sách, điều khoản cứng tại Nghị quyết 98”, Thứ trưởng Trần Duy Đông nhận định.

Trong thời gian tới, Thứ trưởng cho biết, ngoài Nghị quyết 98, Bộ KH-ĐT sẽ tiếp tục phối hợp với Thành phố để thực hiện lập quy hoạch của thành phố và quy hoạch vùng Đông Nam bộ một cách đồng bộ, để thể hiện được TPHCM là trung tâm, là đầu tàu của cả vùng.

TPHCM là trung tâm kinh tế, thương mại, khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo; là thành phố đáng sống, cạnh tranh được với khu vực và quốc tế. Ảnh: HOÀNG HÙNG

Chia sẻ thêm, Thứ trưởng Trần Duy Đông cho biết, Trung ương đã đồng hành rất mạnh mẽ với Thành phố trong nhiều phần việc. Đó là đồng hành trong huy động nguồn lực ngay trong cơ chế chính sách của Nghị quyết 98. Đó là đồng hành cùng Thành phố trong hoàn thiện cơ sở hạ tầng các chiến lược khác, như triển khai dự án Vành đai 3, các tuyến cao tốc kết nối giao thông mang tính liên vùng để thể hiện vai trò trung tâm của Thành phố. Cùng với đó, cùng với Thành phố để xác định nhà đầu tư chiến lược đối với các dự án chiến lược; phối hợp với Thành phố xác định thu hút các nhà đầu tư chiến lược trong lĩnh vực khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo…

Thứ trưởng Trần Duy Đông tin tưởng TPHCM triển khai hiệu quả các định hướng trên bởi thành phố đã có hạ tầng sẵn, có các tập đoàn lớn trong lĩnh vực và nguồn nhân lực rất lớn khi tập trung nhiều trường đại học; đồng thời tin tưởng, với các cơ chế chính sách tại Nghị quyết 98, TPHCM sẽ cất cánh trong giai đoạn tiếp theo.

Quang cảnh tọa đàm. Ảnh: HOÀNG HÙNG

Mục tiêu phát triển hạ tầng của TPHCM là giảm được chi phí logistic

Từng là Tổ trưởng Tổ tư vấn kinh tế của Thủ tướng và Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội khóa XIV, TS Nguyễn Đức Kiên chia sẻ, điều tâm đắc nhất trong Nghị quyết 98 là TPHCM được chủ động phát hành trái phiếu chính quyền địa phương và được sử dụng HFIC như một công cụ mà các địa phương khác thực hiện cơ chế đặc thù không có. Ông cũng bày tỏ ấn tượng khi TPHCM đã xóa bỏ độ trễ về triển khai chính sách. Bởi chưa đầy 2 tháng qua, TPHCM đã triển khai được rất nhiều việc. “Nếu nói Nghị quyết 98 là cả nước vì TP, thì giờ đây là đòi hỏi TP vì cả nước, cùng cả nước”, TS Nguyễn Đức Kiên nói. Theo ông, cần thống nhất nhận thức rằng, TPHCM cần tiếp tục duy trì vai trò đầu tàu, mà vì là đầu tàu, nên TPHCM phải có toa tàu, là các tỉnh bạn.

TS Nguyễn Đức Kiên phát biểu tại tọa đàm. Ảnh: HOÀNG HÙNG

Theo TS Nguyễn Đức Kiên, để triển khai Nghị quyết 98 cần chọn khâu đột phá. Hiện TPHCM đang chọn bất động sản, tập trung chủ yếu vào hạ tầng giao thông. Nhưng hạ tầng của TP mới tập trung cho đường bộ, chưa nói đến đường sắt, đường thủy, hàng không. Mục tiêu phát triển hạ tầng của TPHCM là giảm được chi phí logistic, nếu giữ nguyên thì rất khó.

Chuyên gia này cũng góp ý thêm, TPHCM muốn phát triển đô thị phải phát triển bất động sản nhà ở và bất động sản công nghiệp, trong khi hiện TPHCM chưa chú trọng đến bất động sản công nghiệp. Với Nghị quyết 98, phát triển TOD thì phải phát triển bất động sản công nghiệp, việc này thuộc thẩm quyền của TP. Về đột phá trong công nghiệp, TS Nguyễn Đức Kiên góp ý nên thành lập hệ thống viện, trường, doanh nghiệp để sản xuất chip.

Cửa ngõ phía Tây TPHCM với giao lộ Nguyễn Văn Linh và cầu vượt QL1A. Ảnh: HOÀNG HÙNG

Với các tuyến giao thông, nhất là đường sắt và metro, theo TS Nguyễn Đức Kiên TPHCM cần phải có các doanh nghiệp sản xuất phương tiện, đóng được toa xe… Hiện metro rất lớn nhưng chúng ta chưa sản xuất được gì trong đó. Để xây dựng được Trung tâm tài chính quốc gia đặt tại TPHCM, ông cũng góp ý Đoàn ĐBQH TPHCM cần quan tâm thảo luận về dự thảo Luật các tổ chức tín dụng. Hiện dự thảo này không có phần ngân hàng số.

Xây dựng kế hoạch phát triển năng lượng tái tạo

Cũng liên quan đến vấn đề năng lượng, Phó Tổng Giám đốc Tổng Công ty Điện lực TPHCM (EVNHCMC) Bùi Trung Kiên cho biết, ngay khi Nghị quyết 98 có hiệu lực, đơn vị này đã phối hợp với Sở Công thương TPHCM xây dựng kế hoạch triển khai phát triển năng lượng tái tạo trình UBND TPHCM.

Phó Tổng Giám đốc Tổng Công ty Điện lực TPHCM (EVNHCMC) Bùi Trung Kiên. Ảnh: HOÀNG HÙNG

Theo ông Bùi Trung Kiên, UBND TPHCM đã thông qua kế hoạch bước đầu, EVNHCMC đã tiếp nhận nhiều ý kiến chỉ đạo của lãnh đạo thành phố, song đơn vị này cho rằng cần tập trung tháo gỡ 3 nội dung. Đó là bố trí nguồn vốn cho các dự án. Cùng với đó, thành phố cần chỉ đạo các địa phương, đơn vị nhận làm chủ đầu tư bởi trong quá trình trao đổi, một số địa phương, đơn vị chưa dám nhận vai trò này; tập trung đầu tư năng lượng điện mặt trời (ĐMT) mái nhà.

Dù vậy, theo EVNHCMC, Nghị quyết 98 có điều khoản nêu rất rõ về đầu tư ĐMT mái nhà ở các trụ sở công, song phát sinh tình trạng thời gian nghỉ trưa là thời gian bức xạ nhiệt lớn nhất hoặc trong những ngày nghỉ sẽ dôi dư sản lượng điện rất lớn. Nếu không cho phát ngược lên lưới điện thì không tính được hiệu quả đầu tư dự án. Do đó, EVNHCMC kiến nghị cần có hệ thống lưu trữ năng lượng ở thời gian nghỉ trưa, ngày nghỉ.

Điện mặt trời trên mái Khu công nghiệp Tân Bình. Ảnh: HOÀNG HÙNG

Bên cạnh đó, Nghị quyết 98 chỉ nêu cho phép UBND TPHCM quyết định sử dụng mái nhà ở các cơ quan hành chính, đơn vị sự nghiệp công, trụ sở các cơ quan đơn vị được xác định là tài sản công nhưng chưa có phát triển ĐMT mái nhà ở các khu công nghiệp, khu chế xuất trong khi những nơi này có diện tích lớn. Trong các sản phẩm xuất khẩu, nước ngoài rất quan tâm đến năng lượng tái tạo trong cấu phần sản phẩm này. Cần bổ sung thêm việc cho phép đầu tư hệ thống ĐMT ở các khu chế xuất, khu công nghiệp.

Kiến nghị Chính phủ sớm ban hành Nghị định liên quan

TS Trần Du Lịch, Ủy viên Hội đồng Tư vấn chính sách tiền tệ quốc gia, Chủ tịch Hội đồng Tư vấn triển khai thực hiện Nghị quyết 98 nhấn mạnh, Nghị quyết 98 ra đời tạo công cụ pháp lý để gỡ 2 vấn đề điểm nghẽn làm cho TPHCM ngày càng mất vị trí, vai trò trong những năm qua, đó là điểm nghẽn về thể chế. Khi tháo gỡ được điểm nghẽn về thể chế, điểm nghẽn về hạ tầng cũng sẽ được tháo gỡ.

Để triển khai có hiệu quả Nghị quyết 98, TS Trần Du Lịch nhấn mạnh đến việc tạo một khung pháp lý để vận hành, tạo trách nhiệm, sự an tâm, an toàn và xóa đi tâm lý sợ sai khi làm ở đội ngũ cán bộ trong bộ máy chính quyền TPHCM. TS Trần Du Lịch cũng kiến nghị Chính phủ sớm ban hành Nghị định liên quan đến chính sách thuế đối với hoạt động khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp...

Nghị quyết 98 tạo ra công cụ, để tận dụng công cụ này triển khai thực hiện có hiệu quả là một quá trình. Do đó, TPHCM cần chọn những việc làm trọng tâm, trọng điểm, có điểm nhấn, kiểu mẫu để nhanh nhất có sản phẩm, người dân thụ hưởng và tin tưởng Nghị quyết 98 đi vào cuộc sống.

"Khi có niềm tin rồi, chúng ta có một sức mạnh”, TS Trần Du Lịch nhấn mạnh và nhắc lại đề nghị cần một khung pháp lý để bộ máy vận hành hiệu quả nhất, từ đó trên khung pháp lý này đề xuất những sáng tạo thông qua các mô hình cụ thể.

"Chưa bao giờ, từ Trung ương đến TPHCM có quyết tâm chính trị rất cao để triển khai thực hiện có hiệu quả Nghị quyết 98”, TS Trần Du Lịch đánh giá và tin tưởng Nghị quyết 98 sẽ là lực đẩy để tháo gỡ các điểm nghẽn, thúc đẩy TPHCM phát triển nhanh, bền vững trong thời gian tới. Đồng thời tin tưởng và kỳ vọng, từ đây đến năm 2030, mức tăng trưởng kinh tế của TPHCM phải đạt 2 con số để thay đổi vị trí của TPHCM trên bản đồ trong khu vực...

3 lực đẩy Nghị quyết 98 mang lại

Phân tích khái niệm “lực đẩy” từ chủ đề của tọa đàm, TS Trương Minh Huy Vũ, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển TPHCM, cho rằng qua một tháng rưỡi quán triệt thực hiện Nghị quyết 98, có thể nhìn nhận rõ 3 lực đẩy mà nghị quyết mang lại.

TS Trương Minh Huy Vũ, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển TPHCM. Ảnh: VIỆT DŨNG

Thứ nhất là Nghị quyết 98 giúp TPHCM làm tốt hơn những nhóm công việc mà trước đây đã làm tốt như chương trình kích cầu, mở ra các cơ chế cho các dự án kích cầu trước đây bị vướng các chính sách khi thực hiện.

Thứ hai, Nghị quyết 98 giúp TPHCM thực hiện những nhóm việc đã có trong tính toán nhưng chưa có cơ chế thực hiện như thực hiện đầu tư bằng phương thức PPP trong lĩnh vực văn hóa, thể thao; phát triển TP Thủ Đức thành trung tâm đổi mới sáng tạo, tương tác cao…

Theo TS Trương Minh Huy Vũ, mấu chốt là Nghị quyết 98 đã giải quyết những vướng mắc về con người, về bộ máy, đây là tiền đề để TP Thủ Đức và TPHCM phát triển.

Thứ ba, TS Trương Minh Huy Vũ nhìn nhận Nghị quyết 98 đã mở ra cho TPHCM nhiều ý tưởng phát triển mới mà trước đây chưa nghĩ tới. Như trước đây, ít ai nghĩ đến việc thí điểm cơ chế tài chính thực hiện biện pháp giảm phát thải khí nhà kính theo các cơ chế trao đổi, bù trừ, giao dịch tín chỉ carbon với các nhà đầu tư trong nước, quốc tế để tạo nguồn thu ngân sách. Từ khi có Nghị quyết 98, nhiều ý tưởng gửi về cho Viện Nghiên cứu phát triển TPHCM về giao dịch tín chỉ carbon. Huyện Cần Giờ hiện nay trong định hướng phát các lĩnh vực cũng đã gắn với tín chỉ carbon này.

Nghị quyết 98 là đòn bẩy phát triển kinh tế - xã hội TPHCM. Ảnh: HOÀNG HÙNG

Tuy nhiên, TS Trương Minh Huy Vũ cho rằng, chỉ Nghị quyết 98 là chưa đủ. Dẫn chứng cụ thể, để TPHCM triển khai thực hiện loạt đường sắt đô thị trong vòng 20 năm nữa cần một cơ chế tài chính rất lớn mà riêng Nghị quyết 98 là chưa đủ. Do đó, song song với Nghị quyết 98, TPHCM cần nhanh chóng khởi động đề án Trung tâm tài chính quốc tế để tạo nguồn lực mạnh mẽ hơn nữa.

Mức vốn vay tối đa của dự án được ngân sách hỗ trợ lãi suất là 200 tỷ đồng/dự án

Nghị quyết 98 quy định Công ty Đầu tư Tài chính nhà nước Thành phố (HFIC) là công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên 100% vốn nhà nước, thực hiện chức năng Quỹ đầu tư phát triển địa phương, đồng thời quy định hoạt động của HFIC. Bà Lê Ngọc Thùy Trang, Tổng Giám đốc HFIC cho biết, đơn vị này đã ban hành kế hoạch triển khai trên cơ sở rà soát các nguồn lực về vốn và các nguồn lực khác để triển khai công việc. Những nội dung mà HFIC tập trung là xây dựng Kế hoạch nguồn vốn, rà soát cân đối các nguồn lực để đảm bảo quy mô, vốn nhằm đáp ứng đủ năng lực tài trợ cho các dự án đầu tư theo danh mục lĩnh vực ưu tiên phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn Thành phố.

Bà Lê Ngọc Thùy Trang, Tổng Giám đốc HFIC. Ảnh: CAO THĂNG

Đồng thời phối hợp với các sở ngành chuẩn bị các nội dung về hỗ trợ lãi suất đối với các dự án đầu tư được HFIC cho vay thuộc lĩnh vực ưu tiên phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn TPHCM. Đặc biệt, HFIC phối hợp Sở Tài chính chuẩn bị các nội dung liên quan việc huy động các nguồn vốn trong nước và nước ngoài của Chính phủ cho các dự án phát triển hạ tầng của Thành phố.

Nghiên cứu cơ chế chính sách của Nghị quyết 98 nhằm rà soát, đề xuất tham gia đầu tư của HFIC đối với các dự án phát triển hạ tầng của Thành phố, như thí điểm mô hình phát triển đô thị theo định hướng phát triển giao thông công cộng (TOD); dự án phát triển kinh tế xanh, kinh tế số, kinh tế tuần hoàn; nghiên cứu, phối hợp với các doanh nghiệp trong hệ thống HFIC có chức năng, chuyên môn, thế mạnh về đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng để xem xét đề xuất tham gia các dự án thuộc lĩnh vực thể thao và văn hóa theo hình thức đầu tư PPP…

Quy định tại Nghị quyết 98 đã cho phép HĐND TPHCM được bố trí vốn đầu tư công từ ngân sách Thành phố để hỗ trợ lãi suất đối với các dự án đầu tư được HFIC cho vay thuộc lĩnh vực ưu tiên phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn Thành phố. Bà Lê Ngọc Thùy Trang cho biết lĩnh vực đổi mới sáng tạo cũng được xác định là đối tượng ưu tiên của Thành phố. Đó là các doanh nghiệp có hoạt động đổi mới công nghệ thiết bị, áp dụng khoa học kỹ thuật mang lại hiệu quả cao, gia tăng năng suất chất lượng sản phẩm, dịch vụ và mở rộng quy mô tạo thêm nhiều việc làm, phát triển thị trường, góp phần thúc đẩy kinh tế Thành phố phát triển ổn định, bền vững.

Nghị quyết 98 thúc đẩy đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp

Tại kỳ họp chuyên đề tháng 9 này, UBND TPHCM sẽ trình HĐND TPHCM thông qua chính sách hỗ trợ toàn bộ lãi suất đối với các dự án đầu tư, xây dựng mới, cải tạo mở rộng của doanh nghiệp thuộc các lĩnh vực công nghệ cao, chuyển đổi số; doanh nghiệp có các dự án xây dựng cơ sở ươm tạo, nhà xưởng để các cá nhân và tổ chức khởi nghiệp đổi mới sáng tạo thuê; doanh nghiệp khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo tốt nghiệp tại vườn ươm... với mức vốn vay tối đa của dự án được ngân sách hỗ trợ lãi suất là 200 tỷ đồng/dự án.

Giám đốc Đại học Quốc gia TPHCM: Nhân lực có vai trò quan trọng hàng đầu đối với sự phát triển của TPHCM

Trao đổi tại tọa đàm, PGS-TS Vũ Hải Quân, Giám đốc ĐH Quốc gia TPHCM, khẳng định nguồn nhân lực có vai trò quan trọng hàng đầu đối với sự phát triển của TPHCM nói riêng và vùng Đông Nam bộ nói chung. Nhân lực chất lượng cao chính là yếu tố then chốt, là điều kiện tiên quyết để Thành phố thực hiện hiệu quả Nghị quyết 98/2023/QH15.

Giám đốc Đại học Quốc gia TPHCM cho biết, Đại học Quốc gia TPHCM đã ký kết và triển khai hợp tác toàn diện với TPHCM và thành lập tổ công tác để triển khai 5 nhiệm vụ trọng tâm trong năm 2023.

PGS-TS Vũ Hải Quân, Giám đốc ĐH Quốc gia TPHCM. Ảnh: CAO THĂNG

Cụ thể đó là, phối hợp thành lập Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia tại Khu đô thị Đại học Quốc gia TPHCM. Nghiên cứu xây dựng các chính sách thúc đẩy kinh tế - xã hội của TPHCM; đề xuất các mô hình, cơ chế có tính đột phá nhằm giải quyết các vấn đề quan trọng, đặc thù của Thành phố.

Cùng với đó, xây dựng và triển khai chương trình đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao và nghiên cứu khoa học, khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo (AI) và công nghệ vi mạch cho TPHCM. Xây dựng và triển khai các chương trình/dự án nghiên cứu phục vụ phát triển bền vững TPHCM. Cuối cùng là phối hợp triển khai “Đề án hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo TPHCM giai đoạn 2021-2025”.

PGS-TS Vũ Hải Quân nhấn mạnh, Đại học Quốc gia TPHCM đóng trên địa bàn thành phố, do vậy mong muốn sẽ có nhiều đóng góp cho sự phát triển của Thành phố thông qua các hoạt động đào tạo nhân lực trình độ cao, nghiên cứu, phát triển, ứng dụng khoa học và đổi mới sáng tạo.

Trong Chiến lược phát triển Đại học Quốc gia TPHCM giai đoạn 2021-2030, Đại học Quốc gia TPHCM đã xác định mục tiêu đến năm 2030 sẽ thuộc nhóm 100 cơ sở giáo dục đại học hàng đầu châu Á, kiến tạo động lực tăng trưởng mới, không gian phát triển mới, nhanh và bền vững cho vùng Đông Nam bộ nói riêng và cả nước nói chung.

Giám đốc ĐH Quốc gia TPHCM: Thu hút, giữ chân và phát triển các nhà khoa học trẻ xuất sắc, các nhà khoa học đầu ngành

Giám đốc Đại học Quốc gia TPHCM chia sẻ thêm, các hoạt động trọng tâm tới năm 2030 là trực tiếp đóng góp cho sự phát triển của Thành phố bao gồm: Xây dựng và thực thi chính sách thu hút, đào tạo, bồi dưỡng nhân tài, nhất là trong lĩnh vực khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo. Đồng thời, đang xây dựng đề án “Thu hút, giữ chân và phát triển các nhà khoa học trẻ xuất sắc, các nhà khoa học đầu ngành”.

Phát triển các chương trình đào tạo nhân tài, trong đó có phát triển chương trình bồi dưỡng học sinh giỏi, chương trình đào tạo tài năng các ngành khoa học cơ bản, thúc đẩy nghiên cứu cơ bản; phát triển chương trình đào tạo liên ngành cho một số lĩnh vực then chốt như Công nghệ bán dẫn, Công nghệ sinh học, Chuyển đổi số và Trí tuệ nhân tạo.

Dự kiến Đại học Quốc gia TPHCM sẽ đào tạo khoảng 40.000 kỹ sư, thạc sĩ, tiến sĩ trong lĩnh vực công nghệ bán dẫn, công nghệ sinh học, chuyển đổi số và trí tuệ nhân tạo và bồi dưỡng 80.000 lượt người về công nghệ vi mạch, chuyển đổi số và trí tuệ nhân tạo.

Cùng với đó, xây dựng và vận hành 1 Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia đặt tại Khu đô thị Đại học Quốc gia TPHCM với mục tiêu thu hút 10 Startup quy mô đầu tư trên 10 triệu USD; có 15 Trung tâm R&D của các tập đoàn lớn đặt tại nơi đây và có khoảng 10.000 sinh viên được tập huấn, tham gia các hoạt động đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp.

Với mong muốn đồng hành, chia sẻ nguồn lực, góp phần thúc đẩy và phát triển kinh tế - xã hội TPHCM, Giám đốc Đại học Quốc gia TPHCM khẳng định, đã xác định rất rõ nhiệm vụ quan trọng hàng đầu là cung cấp nguồn nhân lực chất lượng cao, tham gia vào việc xây dựng và phát triển TPHCM. Dự kiến đến năm 2030, Đại học Quốc gia TPHCM sẽ đào tạo khoảng 140.000 cử nhân, kỹ sư, kiến trúc sư, bác sĩ, thạc sĩ, tiến sĩ có kiến thức toàn diện, có trách nhiệm xã hội, có tư duy khởi nghiệp và có kỹ năng lãnh đạo.

Quang cảnh tọa đàm. Ảnh: CAO THĂNG

Trên cơ sở thỏa thuận hợp tác đã ký, các hoạt động trọng tâm đã được lãnh đạo 2 bên thống nhất ngay từ đầu năm, Đại học Quốc gia TPHCM sẽ phối hợp chặt chẽ, triển khai hiệu quả các nội dung này để TPHCM sớm trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo, nơi quy tụ nhân tài về khoa học, công nghệ, chuyển đổi số.

Vấn đề cán bộ, công tác cán bộ, đội ngũ cán bộ cũng phải ở tầm vượt trội

Ở góc độ khác, Trung tướng Lưu Phước Lượng, nguyên Phó Trưởng ban Ban Chỉ đạo Tây Nam bộ cho biết, Nghị quyết 98 có nhiều điều cốt lõi, song nổi lên 2 vấn đề lớn. Đó là, hồn cốt của Nghị quyết 98 là phân cấp phân quyền cho các cấp các ngành (kể cả Trung ương giao quyền cho thành phố) nhưng bí quyết để thực hiện thành công phân cấp, phân quyền là thực hiện đúng, đầy đủ chức trách, nhiệm vụ được giao và khắc phục triệt để né tránh, sợ sai sợ trách nhiệm. Tức là phải thực hiện bằng được “6 dám”.

Trung tướng Lưu Phước Lượng: Thực hiện Nghị quyết 98, vấn đề cán bộ, công tác cán bộ, đội ngũ cán bộ cũng phải ở tầm vượt trội. Ảnh: VIỆT DŨNG

Thứ hai, Nghị quyết 98 cho phép Thành phố thực hiện thí điểm cơ chế chính sách đặc thù, vượt trội, những vấn đề mà pháp luật chưa quy định nhưng là đòi hỏi bức xúc của thực tiễn.

“Thực hiện 2 vấn đề này trong bối cảnh chúng ta phải cùng lúc sắp xếp, kiện toàn các cơ quan hành chính sự nghiệp – công lập, đáp ứng guồng máy tinh gọn, mạnh, một bộ máy công quyền thật sự trong sạch, vững mạnh. Vì thế, bên cạnh sự lạc quan, phấn khởi, đan xen những lo lắng, băn khoăn về những khó khăn và phức tạp mới. Chúng ta cũng chưa lường hết được những vấn đề bất thường có thể diễn ra trong trạng thái bình thường hiện nay. Từ 2 vấn đề trên, đặt ra một yêu cầu khẩn trương, cấp bách nhưng phải hết sức cẩn trọng: đó là vấn đề cán bộ”, Trung tướng nói.

Theo Trung tướng, để làm được điều đó, phải đổi mới quyết liệt quan điểm đánh giá, lựa chọn, quy hoạch, điều chỉnh, sắp xếp đội ngũ cán bộ, nhất là cán bộ cốt cán và người đứng đầu, chúng ta đều có thể đồng tình, đây là khâu then chốt quyết định.

“Nhưng giải quyết như thế nào vấn đề cán bộ với 2 điều cốt lõi nêu trên?”, Trung tướng Lưu Phước Lượng đặt câu hỏi và cho rằng phải nhìn tổng quát phải đánh giá đúng đức, tài của đội ngũ cán bộ. Việc này gắn liền với đẩy mạnh xây dựng chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị, cũng như công cuộc phòng chống tham nhũng, tiêu cực, lãng phí hiện nay.

Quang cảnh tọa đàm

Bên cạnh đó, trong chi tiết cụ thể, trong từng con người cụ thể cần có nhiều biện pháp mang tính tổng hợp, đặc biệt chú trọng thực hiện nghiêm ngặt việc giám sát quyền lực, kiểm soát quyền lực đặc biệt là người đứng đầu.

Nhưng ai là người giám sát, kiểm soát quyền lực của người đứng đầu? Theo Trung tướng, giám sát quyền lực đương nhiên phải phát huy vai trò của mặt trận tổ quốc, các tổ chức quần chúng, báo đài các phương tiện thông tin đại chúng... Về kiểm soát quyền lực, đó là vai trò cấp uỷ và người lãnh đạo cấp trên trực tiếp của người đứng đầu cấp dưới và phải chịu trách nhiệm chính trị khi người đứng đầu của cấp dưới sai phạm. “Phải thực hiện kiên quyết nghiêm minh vấn đề này”, Trung tướng Lưu Phước Lượng nhấn mạnh.

Cũng theo Trung tướng, một điểm quan trọng về nhận thức khi đề cập đến việc thực hiện Nghị quyết 98, thực hiện thí điểm cơ chế chính sách đặc thù mang tính vượt trội thì vấn đề cán bộ, công tác cán bộ, đội ngũ cán bộ cũng phải ở tầm vượt trội với những tiêu chí vượt trội tập trung ở bản lĩnh chính trị và tài năng vượt trội. Như vậy mới đủ đức, đủ tài thực hiện nghị quyết, mà cốt lõi vấn đề là đủ tâm, đủ tầm, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm; có kinh nghiệm thực tiễn, biết tổng kết thực tiễn, có bản lĩnh, năng lực và trình độ để tiếp cận nhanh nhất hiệu quả nhất diễn biến tình hình đang diễn ra với giải pháp cụ thể, xoay chuyển được cục diện tình hình theo chiều hướng tích cực. Từ đó, vượt qua thực trạng với cách nghĩ cách làm đã lỗi thời để phát triển nhanh và bền vững vấn đề này. Quá trình thực hiện NQ54/2017/QH14 thí điểm cơ chế chính sách đặc thù phát triển TPHCM cũng như việc thành lập TP Thủ Đức đã cho chúng ta những bài học quý giá. Đó là, Đảng và Nhà nước cho “đầu bài” với nhiều nội dung, nhưng con người và guồng máy cùng phương thức hoạt động thích ứng với “đầu bài” để thực hiện các nội dung thì không rõ ràng, làm cho chủ trương tạo ra sự đột phá, vượt trội thành những khó khăn mới, khó vượt qua và rơi vào tâm trạng giảm sút sự phấn khích cho những kì vọng lớn lao.

Tổng Biên tập Báo SGGP Tăng Hữu Phong phát biểu tại tọa đàm. Ảnh: HOÀNG HÙNG

Chốt lại, Trung tướng cho rằng cần vận dụng ngay những lợi thế của Nghị quyết 98 để tập trung xử lý thật sự hiệu quả những điều bức xúc mà nhân dân thành phố và cả nước đang rất quan tâm. Đó là giải ngân vốn các dự án đầu tư công, tháo gỡ khó khăn của các doanh nghiệp, đẩy nhanh tiến độ và sớm hoàn thành các công trình trọng điểm của hạ tầng giao thông. Cùng với đó, phấn đấu thực hiện chỉ tiêu tăng trưởng tổng sản phẩm trên địa bàn (GRDP) năm 2023 đạt 7,5% - 8%...

Chủ động kế hoạch ngay từ khi Nghị quyết 98 chưa được ban hành

Là đơn vị được giao làm đầu mối triển khai nhiều nội dung của Nghị quyết 98, Giám đốc Sở KH-ĐT Lê Thị Huỳnh Mai chia sẻ, từ kinh nghiệm Nghị quyết 54 triển khai có phần chậm, nên với Nghị quyết 98, TPHCM đã chủ động ban hành kế hoạch ngay từ khi Nghị quyết 98 chưa được ban hành, để các cơ quan chủ động thực hiện các nội dung liên quan.

Điểm lại những công việc khẩn trương mà TPHCM đã triển khai trong một tháng rưỡi qua, bà Lê Thị Huỳnh Mai nhấn mạnh một số nội dung nổi bật mà TPHCM đã thông qua. Đó là việc cơ cấu nguồn vốn và khả năng cân đối vốn để triển khai thực hiện dự án Đầu tư xây dựng đường cao tốc TPHCM – Mộc Bài theo phương thức đối tác công tư. Đây là tuyến đường huyết mạch, có ý nghĩa rất lớn đối với sự phát triển kinh tế - xã hội của TPHCM, nhưng qua nhiều năm chúng ta chưa có đủ nguồn lực để thực hiện.

Giám đốc Sở KH-ĐT TPHCM Lê Thị Huỳnh Mai. Ảnh: HOÀNG HÙNG

Một nội dung nổi bật nữa được thông qua, đó là Chương trình giảm nghèo bền vững TPHCM giai đoạn 2021-2025 với tổng kinh phí thực hiện chương trình dự kiến là 15.144 tỷ đồng; bố trí 2.796 tỷ đồng vốn hỗ trợ giảm nghèo, giải quyết việc làm trên địa bàn TP. Theo bà Huỳnh Mai, đây cũng là việc rất có ý nghĩa, đặc biệt là khi TPHCM đã trải qua thời gian ảnh hưởng nặng nề bởi dịch Covid-19.

Ngoài ra, với các quy định của Nghị quyết 98, TPHCM cũng đã sẵn sàng nguồn lực để thực hiện tăng mức lương cơ sở lên 1,8 triệu đồng; tiếp tục thực hiện các chính sách an sinh xã hội đã được các cấp có thẩm quyền ban hành như hỗ trợ người lao động gặp khó khăn do tình hình diễn biến dịch bệnh, hỗ trợ tiền mai táng, hỗ trợ người cao tuổi và trẻ em mồ côi theo Nghị quyết của HĐND TPHCM…

Nghị quyết 98 cũng tạo thuận lợi cho cơ chế đầu tư theo phương thức PPP. Bà Lê Thị huỳnh Mai cho biết, Sở GTVT là đơn vị chủ trì và bước đầu đã xác định cần tập trung nghiên cứu thực hiện tại 5 tuyến đường cửa ngõ, hướng tâm trong giai đoạn 2023-2030. Đó là tuyến Quốc lộ 13, Quốc lộ 1 (từ An Lạc đến ranh tỉnh Long An), Quốc lộ 22, đường trục Bắc Nam và cầu đường Bình Tiên. Sắp tới các sở ngành sẽ tiếp tục nghiên cứu, đề xuất thêm các công trình, dự án.

Trong lĩnh vực y tế, giáo dục - đào tạo, thể thao và văn hóa, Nghị quyết 98 cho phép HĐND TP được chủ động quyết định quy mô tổng mức đầu tư tối thiểu để được áp dụng thực hiện theo phương thức PPP. Sở KH-ĐT đã hoàn thiện tờ trình về nội dung này, để UBND TPHCM trình HĐND TPHCM trong kỳ họp tháng 9 này.

Nghị quyết 98 tạo động lực phát triển hệ thống hạ tầng giao thông vận tải

Phó Giám đốc Sở GTVT TPHCM Bùi Hòa An đánh giá, Nghị quyết 98 với cơ chế, chính sách tạo động lực phát triển hệ thống hạ tầng giao thông vận tải của Thành phố, trong bối cảnh công tác đầu tư phát triển hệ thống hạ tầng giao thông của Thành phố chưa đạt như kỳ vọng.

Phó Giám đốc Sở GTVT TPHCM Bùi Hòa An phát biểu tại tọa đàm. Ảnh: CAO THĂNG

Trong đó, giao thông TPHCM còn một số điểm nghẽn như: công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư còn chậm với nhiều khó khăn, vướng mắc; khả năng huy động nguồn lực đầu tư còn hạn chế do khả năng đáp ứng từ ngân sách thành phố, các hình thức đầu tư khác ngoài đầu tư công chưa hấp dẫn nhà đầu tư quan tâm, phạm vi áp dụng các hình thức hợp đồng PPP chưa phù hợp với hiện trạng và quy hoạch phát triển hạ tầng giao thông của TP, nhất là đối với các tuyến đường trục chính đô thị, tuyến đường cửa ngõ, đường trên cao…

Về hiện trạng hệ thống đường bộ của Thành phố, trong đó các tuyến đường trục chính đô thị, cửa ngõ, kết nối với các tỉnh lân cận và các tuyến quốc lộ đi qua địa phận TPHCM đã được đầu tư và đang khai thác. Tuy nhiên quy mô hiện hữu chưa đáp ứng nhu cầu lưu thông và chưa được mở rộng theo lộ giới quy hoạch.

Phó Giám đốc Sở GTVT TPHCM cho biết thêm, về quy hoạch phát triển giao thông vận tải Thành phố, theo Quyết định số 568/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt điều chỉnh quy hoạch phát triển giao thông vận tải TPHCM đến năm 2020 và tầm nhìn sau năm 2020, trong đó các tuyến đường trên cao (gồm 5 tuyến) dự kiến sẽ được đầu tư trên cơ sở các tuyến đường hiện hữu, khi đầu tư đường trên cao, đồng thời sẽ phải thực hiện mở rộng đường hiện hữu theo lộ giới quy hoạch đáp ứng bố trí tuyến đường trên cao theo đúng tiêu chuẩn, quy chuẩn.

Liên quan đến nguồn lực đầu tư, trong bối cảnh khả năng cân đối ngân sách, ông Bùi Hòa An nhìn nhận, thành phố không thể đáp ứng đủ nhu cầu đầu tư phát triển hệ thống cơ sở hạ tầng nói chung và kết cấu hạ tầng giao thông nói riêng phục vụ mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của Thành phố, nguồn vốn ngân sách thành phố còn hạn chế. Trong đó, kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025 đã được Thành phố thông qua bố trí cho lĩnh vực giao thông là 52.744 tỷ đồng (đáp ứng khoảng 19,8% so với tổng nhu cầu vốn).

Cầu Phú Mỹ kết nối giao thông. Ảnh: HOÀNG HÙNG

Các quy định Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư (PPP) khi thực hiện theo hình thức hợp đồng BOT đã làm cho Thành phố gặp phải khó khăn trong việc huy động nguồn vốn ngoài ngân sách, thu xếp nguồn vốn triển khai đầu tư hoàn thiện các tuyến đường trục chính, đồng thời quy định: “Dừng triển khai dự án mới áp dụng loại hợp đồng BT”.

Phó Giám đốc Sở GTVT TPHCM cho biết kế hoạch triển khai Nghị quyết 98 với các nội dung cơ chế, chính sách liên quan lĩnh vực giao thông vận tải. Theo đó, trên cơ sở c