ẢNH: NGỌC THẮNG

Sau giai đoạn thử nghiệm thành công cho thấy vắc xin Covid-19 ‘‘made in Vietnam’’ sinh miễn dịch tốt, các đơn vị nghiên cứu phát triển vắc xin Covid-19 trong nước đang tối ưu quy trình, chuẩn bị cho tiêm thử nghiệm trên người và quy mô sản xuất lớn.

TS Đỗ Tuấn Đạt, Chủ tịch Công ty TNHH một thành viên Vắc xin và Sinh phẩm số 1 (VABIOTECH - Bộ Y tế) - đơn vị đã nghiên cứu vắc xin Covid-19 ngay từ đầu dịch, cho biết vừa qua VABIOTECH đã thử nghiệm vắc xin Covid-19 trên động vật. Kết quả cho thấy kháng nguyên của vắc xin đáp ứng miễn dịch, đảm bảo tính an toàn và hiệu quả, phòng được Covid-19 do vi rút SARS-CoV-2.

Đại diện nhóm nghiên cứu cho biết hiện các nhà khoa học đang trong giai đoạn tối ưu hóa quy trình sản xuất. Đối với vắc xin cần phải xây dựng được tiêu chuẩn chất lượng mà mình mong muốn; phải tối ưu hóa ở quy mô sản xuất lớn để có thể sản xuất với số lượng nhiều nhất, trong thời gian ngắn, vì đây là vắc xin đại dịch. Tất cả hướng đến mục tiêu sản xuất được số lượng lớn trong một thời gian ngắn.

Theo VABIOTECH, nếu quy mô sản xuất với vắc xin thông thường khoảng 3 - 5 triệu liều/năm hoặc nhiều hơn là 20 - 30 triệu liều/năm, nhưng với vắc xin Covid-19, mỗi năm có thể cần hàng trăm triệu liều, có những quốc gia còn muốn nhiều hơn nữa.

‘‘Khi mình nâng công suất lên ở mức độ lớn như vậy, đòi hỏi có các đánh giá rất kỹ, hoàn thiện quy trình để đạt quy mô hàng trăm triệu liều một năm, chỉ trong vài tháng đã cần hàng chục triệu liều, trong tình huống rất cấp bách như hiện nay’’, TS Đạt cho biết.

Thông tin về việc lựa chọn nguyên liệu sản xuất vắc xin Covid-19, TS Đạt đánh giá: “Kết quả thử nghiệm thành công ở giai đoạn trước cho chúng ta những căn cứ triển khai giai đoạn hiện tại. Hiện có thể khẳng định chúng ta đã đi đúng hướng. Trong đó, chúng ta đã đúng khi lựa chọn vùng kháng nguyên của vi rút. Lựa chọn này là yếu tố gần như quyết định, là nguyên liệu ‘‘cốt lõi’’ cho sản xuất vắc xin, để tạo đáp ứng miễn dịch’’.

Theo TS Đạt, công nghệ sản xuất vắc xin đang tiếp cận, làm chủ, là công nghệ vector vi rút. Công nghệ này có lợi thế là có thể nâng được công suất lên nhanh chóng trong thời gian ngắn. Với công nghệ cũ, các lô mẻ sản xuất vắc xin cho năng suất thấp hơn, hiệu suất thấp hơn, và phải qua nhiều bước để nhân chủng, tinh chế, thời gian có vắc xin lâu hơn và hiệu suất không cao.

Các nhà khoa học lưu ý, bản chất của vi rút SARS-CoV-2 là có khả năng biến đổi. Và mức độ lây lan mạnh của đại dịch lại càng làm tăng mức độ biến đổi của vi rút đó hơn lên. Vì càng nhiều người nhiễm thì mức độ đột biến cũng dễ xảy ra hơn, tương tự như vi rút cúm vậy.

‘‘Vì vậy, để có thể đem lại hiệu quả bảo vệ, ứng phó với sự đa dạng của SARS-CoV-2 có các biến chủng, với vắc xin Covid-19, chúng ta đã chọn những vùng gien của vi rút (kháng nguyên cho sản xuất vắc xin) biến đổi ít nhất. Do đó, kháng nguyên của vi rút SARS-CoV-2 trong vắc xin sẽ có bản chất di truyền ổn định nhất của vi rút đó. Điều đó giúp cho vắc xin khi lưu hành có tính ổn định, đảm bảo hiệu quả phòng bệnh. Vắc xin đó có thể có miễn dịch chéo với các dạng đột biến khác nhau của vi rút’’, TS Đạt cho biết.