Theo Chủ tịch Quốc hội, tình trạng một bộ phận cán bộ, công chức đùn đẩy, né tránh trách nhiệm hoặc sợ sai không dám làm, làm chưa hết chức năng, nhiệm vụ được giao đã được nhận diện.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nêu vấn đề: “Đại biểu Quốc hội cũng đặt vấn đề vì sao có tình trạng ấy? Đó là do vướng mắc về pháp luật hay do khâu tổ chức thực hiện, hay cả hai? Mức độ đến đâu? Để góp phần giải bài toán đó, Nghị quyết chung của kỳ họp 5 giao Chính phủ tổng rà soát hệ thống pháp luật, từ luật đến pháp lệnh, nghị quyết của Quốc hội, UBTVQH; nghị định, thông tư, quyết định cá biệt của Thủ tướng có tính quy phạm pháp luật, tập trung vào 22 lĩnh vực trọng tâm”.

Chủ tịch Quốc hội đánh giá, Chính phủ đã rất nghiêm túc thực hiện việc này. Cụ thể, Chính phủ đã thành lập tổ công tác do Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang làm tổ trưởng, Bộ trưởng Bộ Tư pháp làm Tổ phó và cơ quan thường trực.

Quang cảnh phiên họp tổ

Để bảo đảm tính độc lập, hỗ trợ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) cũng thành lập 1 tổ công tác do Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định làm tổ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng làm tổ phó. Các đoàn ĐBQH, thường trực 63 HĐND cấp tỉnh/thành phố, các ủy ban, Hội đồng Dân tộc cũng được đề nghị rà soát một cách độc lập để đánh giá.

Kết quả rà soát đã được Chính phủ báo cáo đầy đủ tới các đại biểu Quốc hội, kèm theo đó là báo cáo thẩm tra của Ủy ban Pháp luật.

Có 523 văn bản đã được tập trung rà soát, trong đó có 66 luật, 2 pháp lệnh, 8 nghị quyết của Quốc hội và UBTVQH, 167 nghị định của Chính phủ, 63 quyết định của Thủ tướng Chính phủ, 217 thông tư. Đánh giá chung cho thấy các văn bản quy phạm pháp luật được rà soát nói chung và trong 22 lĩnh vực trọng tâm nói riêng cơ bản đều phù hợp với chủ trương, đường lối của Đảng, quy định của Hiến pháp, tương thích với điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên - Chủ tịch Quốc hội thông tin.

Theo Chủ tịch Quốc hội, kết luận này rất quan trọng. "Những ý kiến cho rằng do sợ sai, không làm được, vướng mắc cái này, cái kia mà đổ hết cho hệ thống pháp luật là không đúng”, đồng chí Vương Đình Huệ khẳng định.

Nêu ví dụ cụ thể từ Luật Đầu tư công, chủ tịch Quốc hội cho biết, chỉ có 1,2 điểm vướng mắc. Thực tế có những năm đầu tư công giải ngân được đến 97%, hay năm nay phấn đấu 95%, trong khi tổng đầu tư công năm nay gấp đôi những năm bình thường.

Ngược lại, nếu quy tất cả bất cập do tổ chức thực hiện cũng không đúng - đồng chí Vương Đình Huệ lưu ý. Nhiều nội dung các địa phương, bộ, ngành đưa lên thực tế không phải là vướng mắc mà là chưa có văn bản hướng dẫn chi tiết hoặc do cách hiểu không đúng. Có tình trạng hỏi nhưng không có trả lời, hoặc trả lời chung chung, chứ không phải do nghị định, thông tư; cũng không phải do luật.

Nhiều văn bản ban hành không kịp thời, luật có rồi nhưng nghị định, thông tư chưa ban hành, nên chưa thực hiện được. Đó là chưa kể nghị định không phù hợp với luật, thông tư không phù hợp với nghị định. Có cả văn bản điều hành không đúng với tinh thần pháp luật.

Chủ tịch Quốc hội lưu ý thông tin "rất mừng" qua rà soát là 70% số lượng phát hiện có nội dung chồng chéo, mâu thuẫn cần phải sửa ngay đã nằm trong các dự án luật mà Quốc hội sắp "bấm nút". Như Luật Đất đai có 34 việc, Luật Đấu giá tài sản 24 việc, hay Luật Nhà ở, Luật kinh doanh bất động sản… đều sẽ được giải quyết tại kỳ họp thứ 6 cũng như chương trình xây dựng luật, pháp lệnh của năm 2024.

Chỉ có 30% số lượng các vấn đề phát hiện có bất cập, vướng mắc, chồng chéo chưa có trong Kết luận 19 của Bộ Chính trị và Kế hoạch 81 của UBTVQH, các cơ quan liên quan cần tiếp tục nghiên cứu, xây dựng chính sách, đề xuất sửa đổi, bổ sung.

Vẫn theo Chủ tịch Quốc hội, Chính phủ có đề xuất ban hành nghị quyết của Quốc hội cho phép một số điều chỉnh liên quan đến 5-6 luật, có tính chất thí điểm, để đẩy nhanh quá trình thực hiện 3 chương trình mục tiêu quốc gia. UBTVQH hoàn toàn đồng ý, tuy nhiên tiến độ không kịp, đã báo cáo Quốc hội, và dự kiến đưa vào kỳ họp gần nhất.