Sau khi vượt qua nhiều nước và đoạt giải ngon nhất thế giới, gạo Việt Nam tiếp tục đón nhận tin vui: Lần đầu tiên trong hơn 30 năm xuất khẩu, gạo Việt Nam vượt lên dẫn đầu thế giới về giá bán.

Đắt khách, bán được giá cao

Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA) mới đây cho hay giá gạo xuất khẩu loại 5% tấm của nước ta đang ở mức cao nhất thế giới. Theo đó, từ giữa tháng 7 năm nay, giá gạo xuất khẩu của Việt Nam liên tục tăng và đến nay đã vượt qua giá gạo cùng chủng loại của nhiều nước, thậm chí vượt cả Thái Lan.

Cụ thể, thời điểm giá giữa tháng 8, giá gạo 5% tấm của Việt Nam được giao dịch ở mức 493-497 USD/tấn. Với mức giá này, gạo của nước ta đang cao hơn gạo Thái Lan tới 20 USD/tấn. Còn nếu so với gạo cùng loại của Pakistan, gạo Việt cao hơn đến 70 USD/tấn và cao hơn gạo Ấn Độ tới 115 USD/tấn. Đây được xem là những nước xuất khẩu gạo hàng đầu thế giới.

Ông Nguyễn Thanh Long, Giám đốc Công ty Gạo Việt, đánh giá nguồn cung gạo Việt Nam đang dồi dào, giao hàng cho đối tác nhanh và đúng cam kết nên có lợi thế hơn các đối thủ xuất khẩu khác như Thái Lan, Ấn Độ trong thời điểm dịch COVID-19 vẫn diễn biến phức tạp.

“Giá gạo trắng 5% tấm trước đây chỉ bán được giá 380-390 USD/tấn, đầu vụ đông xuân tăng lên 500-520 USD/tấn nhưng giờ có lúc giá bán lên tới 550 USD/tấn” - ông Long dẫn chứng.

Bên cạnh nguyên nhân trên, đại diện một số công ty xuất khẩu gạo cho rằng gần đây chất lượng gạo Việt đã được cải thiện. Theo đó, tư duy, cách làm của nông dân đã có nhiều thay đổi, làm lúa chất lượng thay vì chỉ chạy theo số lượng và các công ty cũng từng ngày nâng chất lượng, giữ uy tín hạt gạo. Chính vì vậy, không riêng gạo 5% tấm có giá tốt mà còn nhiều loại khác và hiện gạo Việt đã có mặt tại nhiều siêu thị lớn trên thế giới.

Tổng giám đốc Tập đoàn Giống cây trồng Việt Nam (Vinaseed) Nguyễn Quang Trường cho biết: Công ty con của Vinaseed là Vinarice đã đạt chứng nhận hệ thống quản lý an toàn thực phẩm về chế biến, đóng gói và xuất hàng tiêu chuẩn quốc tế để đưa sản phẩm gạo thương hiệu Việt Nam tiến tới thị trường EU. Nhờ đó vừa qua công ty đã xuất khẩu thành công gạo thơm sang Hà Lan và Czech với mức giá lên đến 1.040 USD/tấn. “Chúng tôi sẽ tiếp tục xuất khẩu gạo trắng và gạo lứt sang thị trường Úc đầy tiềm năng” - ông Trường tự tin.

Cạnh tranh khốc liệt với gạo Thái Lan tại thị trường Singapore và Hong Kong, ông Đinh Minh Tâm, Giám đốc Công ty Gạo Cỏ May, thông tin: Hiện nay giá loại gạo thơm Jasmine có giá khoảng 600 USD/tấn, ngang ngửa gạo Thái Lan cùng loại. Còn loại gạo ngon nhất thế giới của Việt Nam là ST25 hiện bán rất được giá lên tới 1.200 USD/tấn, cao hơn 300 USD/tấn nếu so với giá gạo thơm ngon nhất của Thái Lan là Hom Mali.

“Hiện tại gạo thơm của công ty được đóng từng bao 5 kg, gắn thương hiệu đã lên được kệ siêu thị các nước trên nên bán được giá cao” - ông Tâm chia sẻ.

Lần đầu tiên giá gạo xuất khẩu Việt Nam vươn lên dẫn đầu thế giới, vượt qua cả nước đứng số một  thế giới về xuất khẩu gạo là Thái Lan. Ảnh: QUANG HUY

Đừng ngủ quên trên chiến thắng

GS Võ Tòng Xuân, chuyên gia nông nghiệp, nhận định gần đây đối thủ lớn nhất của gạo Việt là Thái Lan đang mất một số lợi thế. Thứ nhất, do nguồn cung gạo Thái Lan sụt giảm khoảng 2 triệu tấn trong năm nay vì nhiều yếu tố về thời tiết, thu hẹp diện tích…

Thứ hai, đồng baht Thái liên tục tăng giá so với USD, cộng với chi phí sản xuất của nước này cũng cao nên gặp nhiều khó khăn khi xuất khẩu. Nếu bán giá cao quá thì không bán được, các nước sẽ mua gạo Việt Nam, bán giá thấp thì lỗ. Vì vậy, nước này đã có kế hoạch giảm dần lượng gạo xuất khẩu dự kiến chỉ còn khoảng 6,5 triệu tấn, mức thấp nhất trong vòng 10 năm qua.

Ngoài ra, theo GS Xuân, gạo Việt Nam sau khi đoạt giải gạo ngon nhất thế giới đã tăng được uy tín thương hiệu với người tiêu dùng nhiều nước trên thế giới nên họ tăng mua gạo nước ta.

Tuy nhiên, điểm hạn chế của gạo Việt Nam hiện nay GS Xuân chỉ ra là thiếu chính sách hỗ trợ quảng bá thương hiệu gạo ra thế giới. Ví dụ, gạo ST25 của nước ta đoạt giải gạo ngon nhất thế giới thực sự là cơ hội rất tốt để làm thương hiệu, quảng bá với các thị trường và tạo được mức giá riêng cho loại gạo ngon của Việt Nam.

“Bộ, ngành liên quan cần đẩy mạnh nhân giống lúa ST25, gia tăng sản lượng, tăng cường các hoạt động xúc tiến thương mại, quảng bá loại gạo ngon này đến từng thị trường mà mình sẽ khai thác như Mỹ, EU… Chứ đến nay, gạo ST25 vẫn phải theo giá gạo thơm Thái Lan chịu “kèo dưới”, trong khi nếu tạo được thương hiệu gạo ST25 chúng ta hoàn toàn có thể đưa ra một mức giá tốt hơn” - GS Xuân nói.

Đồng quan điểm, đại diện một số công ty xuất khẩu gạo cũng cho rằng gạo Việt đã có tiếng vang và xuất khẩu bán giá cao nhưng làm sao để giữ được phong độ đó mới là cái khó.

“Chỉ có đầu tư bài bản, giống chất lượng, áp dụng quy trình sản xuất an toàn… mới bền vững. Nếu không làm được những điều trên thì nguy cơ khách hàng không còn tin tưởng nữa. Đặc biệt không nên chủ quan tự mãn nghĩ rằng Việt Nam đã làm tốt hơn Thái Lan về giống, chất lượng và nhất là khâu thị trường” - đại diện một công ty nhấn mạnh.