Tìm cách né quy định

Ông Phạm Huy (ngụ phường Tân Phong, quận 7, TPHCM) cho biết, gia đình có một trang trại nhỏ ở tỉnh Bình Dương nên đã mua một chiếc xe bán tải trên 950kg để thỉnh thoảng về chơi mỗi dịp cuối tuần. Mặt khác, chiếc xe bán tải cũng giúp ông Huy thuận tiện trong vận chuyển phẩm vật “miệt vườn”, máy móc, thiết bị và cả thức ăn chăn nuôi, cây trồng. Tuy nhiên, kể từ lúc Quy chuẩn 41 có hiệu lực, ông Huy đang tìm cách để hạ tải chiếc xe xuống dưới 950kg để biến thành ô tô con, được lưu thông bình thường mà không bị hạn chế giờ giấc, tuyến đường như xe tải.

Cũng khá bất ngờ với Quy chuẩn 41, ông Nguyễn Thanh Vũ (ngụ xã Bình Hưng, huyện Bình Chánh, TPHCM) than vãn: “Gia đình tôi lỡ mua chiếc xe bán tải có tổng trọng lượng 980kg. Xem ra chỉ hơn có 30kg theo quy định, nhưng bị xếp hạng xe tải và không được phép lưu thông trong giờ cao điểm như trước đây nữa. Bán thì lỗ, lưu thông thì bị CSGT thổi phạt. Do vậy, tôi đã liên hệ với các garage ô tô để hạ tải chiếc xe của mình”. 

Theo các đại lý ô tô, từ vài năm trở lại đây, thị trường xe bán tải khá sôi động, do đáp ứng nhu cầu một bộ phận khách hàng về tính tiện dụng phục vụ vận chuyển, nhất là buôn bán nhỏ để chở hàng hóa, thăm nom trang trại... Kết cấu của phần lớn xe bán tải thường được quy định chở 5 người, có thùng xe chở hàng với tổng trọng lượng trên 950kg và được lưu thông bình thường trong khu vực nội thành. Tuy nhiên, kể từ ngày 1-7-2020, nhiều xe bán tải trở thành xe tải và không được lưu thông trong giờ cao điểm. 

Không được tự ý cải tạo

Qua tìm hiểu từ các trung tâm đăng kiểm và các garage ô tô, việc hạ tải xe bán tải khá đơn giản. Đó là hầu hết các xe bán tải đều có nắp đậy thùng hàng có trọng lượng từ 50-70kg, do vậy chỉ cần tháo nắp đậy thùng hàng là… hạ tải! Một kiểm định viên Trung tâm đăng kiểm tại quận 7, TPHCM, cho biết, sau khi Quy chuẩn 41 có hiệu lực, nhiều người mang xe bán tải trên 950kg đến trung tâm để cải tạo xuống dưới 950kg nhằm thuận tiện đi vào nội đô.

Ông Đỗ Văn Đông, Giám đốc Trung tâm Đăng kiểm xe cơ giới 5003S, cho biết: “Trước đây, xe bán tải dòng pickup được đánh giá theo Tiêu chuẩn Việt Nam 7271. Cục Đăng kiểm quy định khi các phương tiện lắp đặt nắp thùng thì trừ lùi lại hàng hóa. Cụ thể, như xe có tổng khối lượng hàng hóa, khối lượng toàn bộ theo thiết kế là 950kg, khi lắp thêm nắp thùng có trọng lượng khoảng 50kg thì được trừ lùi lại hàng hóa. Tương tự, việc tháo nắp thùng cũng vậy. Thông tư 85 cho phép việc cải tạo thay đổi khối lượng hàng hóa theo thiết kế và đăng kiểm sẽ cấp giấy chứng nhận. Tuy nhiên, chủ phương tiện không được tự ý cải tạo mà phải thông qua trung tâm đăng kiểm để được cấp giấy đăng kiểm”.

Như vậy, việc cải tạo xe bán tải trên 950kg thành ô tô con là không mấy khó khăn. Thế nhưng, nhiều chủ phương tiện cho rằng, Quy chuẩn 41 đã ít nhiều gây phiền hà. Bởi lẽ, việc cải tạo hay không cải tạo đối với xe bán tải không ảnh hưởng nhiều đến lưu thông và vận chuyển hàng hóa.

Ông Trịnh Hùng, chủ phương tiện xe bán tải đang cư ngụ ở quốc lộ 13 (phường 26, quận Bình Thạnh, TPHCM), cho rằng xe bán tải tháo nắp đậy thùng hàng vẫn giữ nguyên tính năng kỹ thuật phương tiện, không ảnh hưởng đến an toàn vận hành lưu thông. Trong khi không có nắp đậy thùng hàng rất dễ bị mất, ẩm ướt khi trời mưa hay rơi rớt trên đường, nguy cơ gây nguy hiểm cho các phương tiện khác. Chưa kể, chỉ để cải tạo xe bán tải bằng cách tháo nắp đậy, chủ phương tiện tốn kém chi phí thủ tục khoảng hơn 600.000 đồng và tốn thêm một khoản chi phí khác để làm thủ tục cấp giấy chứng nhận đăng ký xe với CSGT. Ngay như một thanh tra giao thông cũng cho biết, bằng mắt thường khó nhận biết được xe bán tải đủ điều kiện hay không đủ điều kiện lưu thông vào đường cấm, ngoại trừ yêu cầu tài xế dừng xe và kiểm tra giấy tờ kiểm định.

Thực tế, xe bán tải là xe vận chuyển cả người và hàng hóa, được quy định tổng khối lượng theo thiết kế, phục vụ các mục đích khác nhau, trong đó tải trọng cầu đường là mục tiêu tiên quyết. Vì vậy, dù cải tạo bằng cách lắp hay tháo nắp đậy thùng hàng, xe bán tải vẫn giữ nguyên tính năng kỹ thuật an toàn. Do đó, các cơ quan chức năng cần xem xét, liệu Quy chuẩn 41 đối với xe bán tải có thực sự thiết thực trong an toàn giao thông đường bộ, hay là phiền hà thêm cho các chủ phương tiện?.

ĐOÀN HIỆP