Sáng 11-9, tiếp tục phiên họp thứ 48, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự án Luật Lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở.

Vì sao không điều chỉnh các tổ chức như hiệp sỹ đường phố?

Dự thảo Luật quy định các lực lượng bảo vệ dân phố, dân phòng, Công an xã bán chuyên trách kết thúc nhiệm vụ tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở được sắp xếp, bố trí thống nhất thành một lực lượng với tên gọi chung là lực lượng bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở.

Bộ trưởng Công an Tô Lâm. Ảnh: HẢI NINH

Lý giải vì sao dự thảo chỉ điều chỉnh ba lực lượng trên, Bộ trưởng Công an, Đại tướng Tô Lâm cho hay ban đầu, ban soạn thảo cũng dự tính đưa toàn bộ các lực lượng quần chúng tham gia bảo đảm an ninh, trật tự cơ sở vào xem xét, điều chỉnh.

Tuy nhiên, khi thảo luận, vấn đề này có nhiều ý kiến khác nhau. “Sau cùng, thống nhất chỉ đưa vào điều chỉnh ba lực lượng này”- ông Tô Lâm cho biết.

Theo Bộ trưởng Tô Lâm, đây là các lực lượng đã được thành lập trên toàn quốc, có lịch sử rất lâu và hiện đang tồn tại trên thực tế. Lực lượng công an xã không chính quy đã được thành lập ngay từ khi Cách mạng Tháng 8 thành công, đến nay đã 75 năm. Lực lượng bảo vệ dân phố thành lập sau chiến thắng Điện Biên Phủ và hoạt động rất có hiệu quả. Lực lượng dân phòng cũng được thành lập từ những năm 1960. 

“Những lực lượng này đều do UBND xã thành lập, được nhà nước bảo đảm kinh phí hoạt động, trên thực tế đang phát huy vai trò tích cực trong hoạt động bảo vệ an ninh trật tự cơ sở, đã được thực tiễn kiểm nghiệm, đánh giá và có đủ cơ sở để quy định trong luật này”- Đại tướng Tô Lâm nói.

Bộ trưởng Bộ Công an cũng nêu quan điểm: Với những tổ chức quần chúng tự quản khác được thành lập, tổ chức, hoạt động dưới nhiều mô hình khác nhau và mang tính đơn lẻ, đặc thù của các địa phương, không mang tính bao trùm, phổ biến trên toàn quốc cần tiếp tục được nghiên cứu, đánh giá thận trọng, toàn diện cả về lý luận và thực tiễn để có cơ sở quy định chung trong luật. Nếu cần thiết sẽ bổ sung sau. 

Cắt giảm 150 tỉ đồng mỗi tháng

Liên quan đến kinh phí bảo đảm hoạt động cho lực lượng bảo vệ an ninh, trật tự cơ sở, giải trình sau đó, Bộ trưởng Tô Lâm cho hay các quy định tại dự thảo “bám sát các chế độ của dân quân tự vệ”- lực lượng quan trọng, đồng hành cùng tham gia trong phong trào quần chúng nhân dân bảo vệ tổ quốc, phong trào an ninh nhân dân, quốc phòng toàn dân.

Theo Bộ trưởng, cả nước hiện có khoảng 180.800 đơn vị cấp thôn. Theo quy định của pháp luật về phòng cháy chữa cháy (PCCC), mỗi thôn phải thành lập một đội dân phòng trung bình khoảng 10 người. Nếu thành lập hết theo quy định của Luật PCCC thì tổng số thành viên của lực lượng dân phòng trên toàn quốc 1,8 triệu người. 

“Thực tế hiện nay mới thành lập được 23% trong số này do nhiều điều kiện chưa triển khai được theo đúng quy định của luật pháp”- Đại tướng Tô Lâm nói.

Ngoài ra, hiện có khoảng 72.000 người bảo vệ dân phố ở các đô thị và trên 126.000 người là công an xã bán chuyên trách. Như vậy, tổng số các lực lượng bảo vệ dân phố,dân phòng, công an xã bán chuyên trách vào khoảng 2 triệu người.

Bộ trưởng Tô Lâm sau đó nhấn mạnh đây là con số “theo quy định của luật”. 

Cũng theo Bộ trưởng, trung bình mỗi người hưởng mức hỗ trợ 300.000 đồng/người/tháng, ngân sách nhà nước phải bảo đảm chi khoảng 600 tỉ/tháng để chi trả. Như vậy trung bình một tỉnh cần khoảng 10 tỉ đồng/tháng đối với lực lượng này. 

“Đây là chi theo mức quy định của pháp luật chứ chúng tôi không tự xây dựng được con số này”- ông Tô Lâm nói thêm.

Trong khi đó, theo quy định của dự thảo luật này, nếu nhập ba lực lượng lại thành một và tính trung bình một thôn có một tổ 5-10 người, toàn quốc có khoảng 1,5 triệu người tham gia bảo đảm an ninh, trật tự cơ sở. 

Con số này so với con số theo luật định kia giảm 500.000 người. “Đây là con số ước tính theo quy định của luật thôi, còn con số thực tế triển khai có thể khác”- ông Tô Lâm nói.

Dự thảo luật quy định bỏ chế độ chi trả phụ cấp hàng tháng. Thay vào đó, các địa phương chi hỗ trợ cho một chức danh thuộc lực lượng này khoảng 300.000 đồng từ ngân sách nhà nước. Như vậy, cần khoảng 450 tỉ để chi trả cho khoảng 1,5 triệu người (trung bình mỗi tỉnh cần 7 tỉ đồng để bảo đảm chi trả). 

“Như vậy theo quy định của dự thảo luật, hàng tháng toàn quốc sẽ cắt giảm được khoảng 150 tỉ đồng từ ngân sách để chi trả hỗ trợ hoạt động của các lực lượng tham gia bảo đảm trật tự trị an cơ sở”- ông Tô Lâm nói, đồng thời cho hay việc này do ngân sách cấp tỉnh quyết định theo quy định chung.

“Mức tính cao nhất là như vậy. Nếu không đạt được các yêu cầu như vậy là tuỳ tình hình địa bàn các tỉnh”- Bộ trưởng Bộ Công an nói thêm.