Thủ tướng Chính phủ vừa ký ban hành quyết định lấy ngày 4.10 hằng năm làm ngày Kỹ năng lao động VN, mang ý nghĩa quan trọng đặc biệt đối với GD-ĐT nói chung và với giáo dục nghề nghiệp nói riêng, nhằm tạo ra nhận thức, hành động của các cấp, các ngành để nâng tầm kỹ năng lao động của Việt Nam lên một tầm cao mới.
Chúng ta đang phải bươn chải để chiến đấu và chiến thắng trên hai mặt trận cam go là chống đại dịch Covid-19 và phát triển kinh tế. Nền kinh tế thế giới ảnh hưởng nặng nề bởi đại dịch Covid-19, Việt Nam cũng chịu những ảnh hưởng rất lớn từ suy thoái kinh tế thế giới. Người thất nghiệp không chỉ ở những doanh nghiệp bị đình trệ mà kéo theo là lực lượng lao động trẻ cũng có nguy cơ thiếu việc làm.
Bên cạnh đó, tiến bộ về công nghệ khiến cho kỹ năng, tri thức tiếp nhận ở cơ sở GD-ĐT sẽ lạc hậu nhanh chóng. Bằng cấp nhận được ngày hôm nay sẽ không phải là “giấy thông hành” đảm bảo cho việc làm suốt đời của ai đó. Sự cạnh tranh về năng suất, chất lượng và hiệu quả càng ngày càng đòi hỏi khắt khe về kỹ năng người lao động. Nhà tuyển dụng luôn cân nhắc xem bạn có khả năng phát triển dựa trên những kỹ năng bạn đang sở hữu mà chưa hẳn đã quan tâm đến bằng cấp của bạn. Bên cạnh các yếu tố vốn và công nghệ thì kỹ năng lao động là yếu tố vô cùng quan trọng cho sự phát triển bền vững của doanh nghiệp.
Kỹ năng lao động nói một cách khái quát theo Ngân hàng Thế giới bao gồm ba loại là: kỹ năng nhận thức, kỹ năng hành vi và kỹ năng kỹ thuật. Những kỹ năng trên bạn trẻ có thể được qua các khóa đào tạo dài hạn hay ngắn hạn tại các cơ sở giáo dục nghề nghiệp hoặc ngay tại doanh nghiệp. Giáo dục nghề nghiệp ngày hôm nay đã khác xa cách đây 1, 2 thập niên khi không còn đào tạo hẹp và chuyên sâu nữa do thế giới việc làm thay đổi không ngừng, nhất là trong bối cảnh của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 khi số lượng nghề nghiệp ít thay đổi, nhưng việc làm trong mỗi nghề có thể sẽ mất đi và những việc làm mới xuất hiện với kỹ năng nghề mới. Một nghề học được sẽ có thể phải làm ở nhiều vị trí việc làm khác nhau. Điều này đòi hỏi người lao động và các bạn trẻ liên tục cập nhật kiến thức, kỹ năng mới, mới có thể không bị đẩy ra bên lề của thị trường lao động.
Kinh nghiệm cho hay những ai có được kỹ năng nghề nghiệp sớm sẽ có việc làm sớm, giảm thất nghiệp, tăng thu nhập và cải thiện cuộc sống tốt hơn. Với các bạn trẻ, việc lựa chọn con đường vào đại học hay học nghề sẽ tùy thuộc vào kỳ vọng, ham muốn, điều kiện kinh tế gia đình và khả năng của bản thân. Một điều chắc chắn rằng có kỹ năng nghề nghiệp cao, bạn sẽ không bao giờ sợ thất nghiệp.
Để làm được điều đó, hệ thống giáo dục nghề nghiệp cần vào cuộc đổi mới mạnh mẽ, chủ động hơn đáp ứng nhu cầu kỹ năng của người học và doanh nghiệp. Đặc biệt các doanh nghiệp rất cần đồng hành cùng với nhà trường để nâng tầm kỹ năng lao động cho đất nước, cũng là cho chính các doanh nghiệp. Kỹ năng rất khó có thể hình thành nếu chỉ đào tạo nghề chủ yếu trong nhà trường mà đòi hỏi người học phải trải nghiệm thực tế nghề nghiệp thì kỹ năng lao động mới hình thành hiệu quả. Làm tốt điều này chính là hưởng ứng tích cực nhất ngày Kỹ năng lao động Việt Nam.
(Hình minh họa: edu2review.com)