Sau khi kết thúc chuyến thăm chính thức Việt Nam sáng nay, Thủ tướng Nhật Bản lên đường đến Jakarta (Indonesia) cho địa điểm công du thứ hai kể từ khi nắm quyền hơn một tháng trước. Ông Suga được kỳ vọng sẽ tiếp tục thể hiện cam kết của Nhật Bản với khu vực, như thông điệp mà ông đã gửi tại Việt Nam trong màn "chào hỏi" đầy ấn tượng.

Quan hệ "tốt chưa từng thấy"

Phát biểu tại cuộc gặp gỡ báo chí sau khi hội đàm với Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc ngày 19-10, Thủ tướng Suga cho biết Nhật Bản quyết định cung cấp vật tư hỗ trợ khẩn cấp cho Việt Nam nhằm giảm thiểu thiệt hại do mưa lớn gây ra ở miền Trung Việt Nam. "Nhật Bản có nhiều kinh nghiệm về phòng chống thiên tai nên chúng tôi sẽ tiếp tục chia sẻ kiến thức và kinh nghiệm với Việt Nam" - ông nói.

Tinh thần tương trợ này cũng là nền tảng cho những kế hoạch hợp tác, cùng khắc phục hậu quả của đại dịch do virus corona chủng mới gây ra (COVID-19).

Tại cuộc gặp báo chí nói trên, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho biết hai bên nhất trí tiếp tục tăng cường hợp tác chặt chẽ về phòng chống COVID-19, tạo mọi điều kiện thuận lợi để khôi phục các hoạt động hợp tác giữa hai nước, áp dụng quy chế đi lại ưu tiên giữa hai nước và sớm nối lại đường bay thương mại, tạo điều kiện quan trọng đẩy mạnh khôi phục các hoạt động hợp tác, thúc đẩy mở cửa thị trường... 

Thủ tướng khẳng định Việt Nam chuẩn bị sẵn sàng điều kiện về đất đai, nguồn nhân lực, môi trường, chính sách để kinh doanh hợp tác, phục vụ doanh nghiệp Nhật Bản đầu tư kinh doanh tại Việt Nam.

Tại cuộc họp báo thông báo thêm về kết quả hội đàm của hai thủ tướng, vụ trưởng Vụ Báo chí, trợ lý Bộ trưởng Ngoại giao Nhật Bản Yoshida Tomoyuki cho biết: "Thủ tướng Suga nhấn mạnh rằng mối quan hệ giữa Việt Nam và Nhật Bản đang mạnh mẽ nhất từ trước tới nay, và Việt Nam là một đối tác chủ chốt của Nhật Bản ở khu vực Đông Nam Á".

Trong khi đó, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh rằng đối với Việt Nam, Nhật Bản là một đối tác chiến lược rất quan trọng.

Tái khẳng định vị trí của Nhật

Buổi sáng 19-10 tại Hà Nội cùng Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc là thời điểm giới quan sát quốc tế lần đầu tiên nhìn thấy ông Suga trong vai trò thủ tướng Nhật Bản gặp gỡ một lãnh đạo nước ngoài. Giản dị trong cử chỉ và nhã nhặn trong việc thể hiện cảm xúc, Thủ tướng Suga hầu như không khác mấy với hình ảnh của ông trong mắt công chúng lâu nay: một chính trị gia đầy quyết đoán và tham vọng đằng sau một vẻ ngoài trầm lặng.

Trước khi khởi hành tới Việt Nam, Thủ tướng Suga đã có một tuyên bố đáng chú ý tại Tokyo. Theo Nikkei, ông khẳng định mong muốn thông qua chuyến đi tới Đông Nam Á sẽ "thể hiện cho Nhật Bản và thế giới rằng Nhật Bản sẽ thể hiện vai trò dẫn dắt trong sự hòa bình và thịnh vượng của khu vực".

Tuyên bố này phản ánh phân tích của giới quan sát rằng Nhật Bản đang muốn đa dạng hóa hợp tác, lấy mối quan hệ giữa nước này với Đông Nam Á làm trung tâm. Mục tiêu ưu tiên của Nhật Bản lúc này là tăng cường sự gắn kết về mặt chính trị, an ninh và kinh tế với khu vực.

Mong muốn ấy đã được ông Suga thể hiện tại Việt Nam thông qua các thảo luận về tăng cường hợp tác an ninh, quốc phòng cũng như thảo luận về các kế hoạch đa dạng hóa chuỗi cung ứng, phù hợp với tầm nhìn của Tokyo về chiến lược Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương tự do và cởi mở.

Hôm 19-10, ông Suga đã có một phát biểu rất đáng chú ý về vai trò của Việt Nam trong kế hoạch tổng thể ấy. Ông nói: "Tôi rất vui khi đến thăm Việt Nam. Việt Nam là nước tôi đi đầu tiên sau khi nhậm chức thủ tướng Nhật Bản. Năm nay Việt Nam là chủ tịch ASEAN, là đối tác quan trọng của Nhật Bản và đóng vai trò quan trọng khi Nhật Bản tiến hành chiến lược hóa nội dung Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương tự do và cởi mở. Nhật Bản là một quốc gia Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, sẽ tiếp tục góp phần cho hòa bình và thịnh vượng của khu vực. Tôi chọn Việt Nam vì Việt Nam là một địa điểm thích hợp nhất để tôi gửi thông điệp này lần đầu tiên ra thế giới".

Trả lời câu hỏi của Tuổi Trẻ về vai trò của Việt Nam trong quan điểm của Nhật về Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, người phát ngôn của thủ tướng Nhật Bản Yoshida cho biết Thủ tướng Suga và Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chia sẻ quan điểm chung về việc cần thiết phải thúc đẩy đa dạng hóa chuỗi cung ứng vốn dĩ cần phải có sức mạnh và khả năng phản ứng trước các diễn biến khu vực.

Chính vì vậy, tương tự như khi Mỹ rút khỏi Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP), Nhật Bản đang muốn tiếp tục thể hiện vai trò đầu tàu trong cấu trúc khu vực, và khi đó Việt Nam nghiễm nhiên là một trong những đối tác quan trọng.

Thủ tướng Suga: “Hãy thử đến Nhật Bản làm việc”

Nguồn nhân lực trẻ và tràn đầy năng lượng từ các nước ASEAN đang trở nên vô cùng cần thiết với đời sống và kinh tế Nhật Bản hiện nay, Thủ tướng Nhật Bản Suga Yoshihide nhấn mạnh với các sinh viên Trường ĐH Việt - Nhật ở Hà Nội chiều 19-10.

Biểu lộ niềm vinh dự khi đến thăm Trường ĐH Việt - Nhật, ông Suga nói đây là biểu tượng cho tình hữu nghị của hai nước và chia sẻ kỳ vọng về những đóng góp của trường cho những bước tiến trong tương lai của Việt Nam, Nhật Bản và ASEAN nói chung.

Già hóa dân số và thiếu hụt lao động là vấn đề nghiêm trọng mà Nhật Bản đang phải đối mặt.

Hai năm trước, khi còn là chánh văn phòng nội các, ông Suga đã từng chỉ đạo thay đổi các chính sách trong 14 lĩnh vực để đảm bảo Nhật Bản có thể tiếp cận dài hạn nguồn nhân lực có tay nghề cao.

"Chúng tôi đang tạo ra một môi trường có thể tiếp cận tất cả những người "muốn thử đến Nhật Bản làm việc"", ông Suga chia sẻ với sinh viên Trường ĐH Việt - Nhật.

Trao đổi với Tuổi Trẻ, TS Nguyễn Hoàng Oanh, phó hiệu trưởng Trường ĐH Việt - Nhật, cho biết tỉ lệ lao động Việt Nam tại Nhật Bản hiện nay khá cao. Ông Oanh cho rằng thay vì xuất khẩu lao động phổ thông thì cung ứng nhân lực trình độ cao là một hướng đi bền vững hơn, đảm bảo người Việt tại Nhật có khả năng tìm kiếm được những công việc tốt.

Theo thống kê, mỗi năm có không dưới 30% sinh viên tốt nghiệp của Trường ĐH Việt - Nhật làm việc cho các công ty Nhật Bản.

Phần lớn các sinh viên Nhật Bản đang theo học tại đây cho rằng bên cạnh mối quan tâm về văn hóa và ngôn ngữ Việt, họ nhận thấy Việt Nam và ASEAN là nơi phát triển nhanh chóng trên thế giới và mong muốn xây dựng sự nghiệp tại Việt Nam.

"Trao đổi với các sinh viên Nhật Bản, chúng tôi nhận thấy các em đã quan sát thấy xu hướng dịch chuyển của kinh tế thế giới sang Việt Nam và khu vực Đông Nam Á. Việc lựa chọn học tập tại Việt Nam là để đón đầu xu hướng ấy" - ông Oanh chia sẻ với Tuổi Trẻ.

Meiri Watanabe - ngành khu vực học của Trường Đại học Việt - Nhật, người tham gia buổi đối thoại với Thủ tướng Suga chiều 19-10 - bày tỏ kỳ vọng rằng chính quyền Suga có thể thúc đẩy mạnh mẽ hợp tác giáo dục song phương, đặc biệt là tạo cơ hội học tập về Việt Nam cho người Nhật.

- KHOA THƯ -