TTO - Thời gian qua hàng trăm hộ dân tại phường Tam Phú, quận Thủ Đức, TP.HCM sống trong cảnh ngập nước và ô nhiễm bởi con rạch Cầu Dừa là nơi tiêu thoát nước dân sinh cho khu vực bị lấn chiếm, có nguy cơ “biến mất”.

Trước đây khi rạch chưa bị lấn chiếm, khu vực trên khô ráo và thoáng đãng. Đầu năm 2017, dự án khu nhà ở Thăng Long Home - Hưng Phú của Công ty CP Hưng Phú Invest bắt đầu thi công đã lấn chiếm, san lấp rạch Cầu Dừa chặn đường thoát nước dẫn đến tình trạng ngập nước và ô nhiễm môi trường. Trong đó, ngập nặng nhất xảy ra tại khu cư dân sống tại hẻm 55 đường Cây Keo.

Ngăn dòng chảy

Chị Hồng Thị Bích Liên, một người dân trong khu vực, cho biết khoảng đầu năm 2017, dự án này bắt đầu dựng hàng rào chắn tại mép con rạch. Phía bên trong chủ đầu tư dùng cát san lấp dần, biến phần đất dọc rạch thành đường đi. 

Theo thông tin hiện trạng rạch Sở Xây dựng TP.HCM cung cấp cho người dân đường Cây Keo, bề rộng rạch Cầu Dừa đoạn hẹp nhất có chiều ngang 5,94m. Quá trình xây dựng dự án, con rạch bị thu hẹp còn chừng 2m, thậm chí có ngày chủ đầu tư cho chặn dòng chảy, người dân phát hiện và yêu cầu mở lại. 

"Khi công trình xây dựng được một thời gian thì mỗi lần trời mưa là nước từ rạch tràn vào khu dân cư xung quanh làm ngập diện rộng, rác đọng lại gây ô nhiễm, bốc mùi hôi thối" - chị Liên bức xúc.

Một người dân khác cho hay trước khi con rạch bị lấn chiếm, dòng nước chảy ổn định nên không gây ngập. Hiện tại ngày nào trời mưa lớn, nước sẽ ngập quá nửa bánh xe, tràn cả vào nhà dân. 

"Chúng tôi không biết họ đang san lấp lấn rạch, một thời gian sau khi có cơn mưa lớn, một đoạn hàng rào che chắn bị đổ sập, đến lúc này người dân mới phát hiện sự việc, nhưng phần diện tích lớn hai bên rạch đã bị san lấp" - người này cho biết.

Từ năm 2017 đến nay, người dân đã nhiều lần yêu cầu chủ đầu tư trả lại hiện trạng con rạch và gửi đơn khiếu nại đến cơ quan chức năng đề nghị xử lý nhưng đến nay chưa được giải quyết thỏa đáng.

Yêu cầu ngưng san lấp, bổ sung cống thoát nước

Trao đổi về vấn đề này, UBND quận Thủ Đức cho biết dự án khu nhà ở Thăng Long Home - Hưng Phú thuộc địa bàn hai phường Tam Phú và Tam Bình được cơ quan chức năng phê duyệt vào năm 2010, bao gồm xây dựng mới khu nhà ở chung cư cao tầng, nhà ở liên kế, biệt thự và trường mầm non.

Ngày 13-8-2010, Sở GTVT có văn bản đồng ý cho chủ đầu tư cải tạo, điều chỉnh tuyến rạch Cầu Dừa và lưu ý chủ đầu tư phải tuân thủ các quy định về quản lý, sử dụng hành lang bảo vệ bờ sông, kênh, rạch... Trong hành lang bảo vệ kênh rạch chủ đầu tư chỉ được xây dựng hệ thống hạ tầng kỹ thuật, không được phép xây dựng các công trình kiến trúc khác. 

Đặc biệt, Sở GTVT nhấn mạnh văn bản này không phải giấy phép cho chủ đầu tư san lấp rạch.

Trước thực tế chủ đầu tư thi công gây bức xúc cho người dân, tháng 11-2017, UBND quận Thủ Đức đã có văn bản yêu cầu chủ đầu tư ngưng ngay việc san lấp rạch và nạo vét trả lại hiện trạng con rạch như ban đầu, đồng thời phải đảm bảo tiêu thoát nước cho khu vực dân cư tại đây. 

Đến tháng 4-2018, chủ đầu tư đã có văn bản gửi UBND quận Thủ Đức đề nghị được xây dựng thêm tuyến cống 800mm để đấu nối vào hai tuyến cống thoát nước 500mm hiện hữu của khu vực và san lấp khu vực này. 

Tuy nhiên, UBND quận Thủ Đức không chấp thuận, yêu cầu chủ đầu tư giữ nguyên hiện trạng và có trách nhiệm cải tạo lại đoạn rạch đã bị san lấp.

Cuối năm 2019, chủ đầu tư có văn bản đề xuất xây dựng kè cho tuyến rạch này và bổ sung hệ thống thoát nước. Sau khi khảo sát thực tế, UBND quận Thủ Đức đề nghị chủ đầu tư liên hệ cơ quan chức năng có thẩm quyền để được cấp phép, việc xây kè không được thu hẹp dòng chảy rạch như đã quy hoạch. 

Quận đồng ý đề xuất bổ sung hố ga thu nước tại tuyến đường N2 (thuộc dự án) và yêu cầu chủ đầu tư phải nhanh chóng hoàn thiện tuyến cống hộp 2mx2m, hồ điều tiết và kênh đào cuối rạch để đảm bảo tiêu thoát nước. 

Trong thời gian đợi hoàn thành hạ tầng thoát nước, chủ đầu tư phải thường xuyên nạo vét rạch Cầu Dừa để không gây ngập úng cho khu vực.

UBND quận Thủ Đức cho hay sẽ thường xuyên giám sát việc thực hiện của chủ đầu tư, nếu có sai phạm sẽ xử lý theo quy định pháp luật.

Nghiêm cấm san lấp sông, kênh, rạch trong các dự án xây dựng Trong quy định về phân cấp quản lý, khai thác các tuyến sông, kênh, rạch trên địa bàn cho các sở ngành và UBND quận, huyện ban hành tháng 12-2019, UBND TP.HCM nghiêm cấm việc san lấp sông, kênh, rạch trong các dự án xây dựng. Các sở ngành, quận huyện được giao thực hiện việc nạo vét bùn đất bồi lắng gây tắc nghẽn dòng chảy, vớt rác, xử lý lục bình, cỏ dại, khơi thông dòng chảy trên các tuyến sông, kênh, rạch. Kiểm tra, giám sát, xử lý nghiêm các trường hợp san lấp, lấn chiếm, xây dựng nhà ở, công trình sai phép, không phép trong phạm vi hành lang bảo vệ an toàn sông, kênh, rạch.

Chủ đầu tư nói gì? Trao đổi với Tuổi Trẻ, đại diện chủ đầu tư cho rằng hiện tại con rạch vẫn còn bề rộng khoảng 4-5m, do bờ rạch cỏ dại mọc không được dọn dẹp nên cảm giác rạch bị hẹp đi, chứ không phải chỉ 2m như người dân phản ảnh. Vị đại diện này cam kết sau khi đầu tư hoàn chỉnh hệ thống thoát nước khu vực, lắp thêm cống, hồ điều tiết... sẽ đảm bảo khả năng thoát nước cho dự án và khu dân cư xung quanh. Riêng phần xây kè chống sạt lở, đại diện chủ đầu tư cho biết khi xin được giấy phép mới thực hiện.

LÊ PHAN - CHÂU TUẤN