Ngày 23-2, Ban Chỉ đạo quốc gia phòng chống dịch bệnh COVID-19 đã họp triển khai công tác phòng chống dịch. Phó thủ tướng Vũ Đức Đam, trưởng Ban Chỉ đạo, chủ trì cuộc họp.

Kết hợp hài hòa chiến lược vắc xin với chiến lược chống dịch

Tại cuộc họp, ông Nguyễn Đắc Vinh, phó chánh Văn phòng Trung ương Đảng, cho rằng trong công tác chống dịch, phát hiện sớm là mấu chốt. Dẫn ví dụ thực tế tại ổ dịch sân bay Tân Sơn Nhất và ổ dịch ở Hải Phòng, ông Vinh nhấn mạnh sự cần thiết của việc triển khai xét nghiệm tầm soát với chiến thuật, chiến lược cụ thể để phát hiện sớm các ca chỉ điểm và nhanh chóng dập dịch.

Ông cũng đề nghị Bộ Y tế cần đúc kết lại các bài học, xây dựng sơ đồ truy vết, sơ đồ cách ly thông minh để hướng dẫn các địa phương áp dụng phù hợp, hiệu quả khi xuất hiện tình huống, đồng thời cần xây dựng kế hoạch kết hợp hài hòa giữa chiến lược tiêm vắc xin phòng chống COVID-19 với chiến lược phòng chống dịch để phát huy hiệu quả.

Về công tác xét nghiệm tầm soát, Ban Chỉ đạo cho rằng Bộ Y tế phải hướng dẫn các địa phương triển khai đảm bảo tiết kiệm, hiệu quả; trong đó trung tâm kiểm soát bệnh tật (CDC) địa phương phải giữ vai trò điều phối…

Theo thiếu tướng Nguyễn Xuân Kiên - cục trưởng Cục Quân y, việc xét nghiệm phải có sự quản lý của cơ quan nhà nước, phải là cơ quan chuyên môn. Tiếp tục thực hiện chiến lược truy vết thần tốc, khoanh vùng rộng, cô lập hẹp; cần nghiên cứu, áp dụng việc sử dụng test kháng nguyên nhanh để rút ngắn thời gian xét nghiệm sàng lọc…

Phó thủ tướng Vũ Đức Đam nhấn mạnh: Dân số của Việt Nam đứng thứ 15 trên thế giới. Chúng ta là nước đang phát triển, có thu nhập trung bình đứng thứ khoảng ngoài 120 trên thế giới. Hiện tổng số ca nhiễm của Việt Nam đứng thứ 173, nhưng tính theo tỉ lệ ca nhiễm trên số dân thì đứng thứ 213/219 quốc gia, vùng lãnh thổ. Đặc biệt, chi phí chống dịch của Việt Nam rất thấp. Số lượng xét nghiệm trên số dân đứng thứ 176 trên thế giới.

"Bằng tất cả sự khiêm tốn, có thể nói rằng Việt Nam được thế giới đánh giá là một trong những nước chống dịch hiệu quả nhất. Vì vậy chúng ta phải kiên trì nguyên tắc, chiến lược chống dịch từ những ngày đầu. 

Trong từng thời kỳ thì chiến thuật thay đổi linh hoạt nhưng chiến lược 5 bước: Ngăn chặn - Phát hiện - Cách ly, Khoanh vùng - Dập dịch - Điều trị thì không thay đổi, đặc biệt là phát hiện, truy vết và bây giờ thêm sàng lọc cộng đồng có trọng tâm, trọng điểm", Phó thủ tướng nói.

Xét nghiệm diện rộng, có chỉ định

Phát biểu tại cuộc họp, PGS.TS Nguyễn Trường Sơn, thứ trưởng Bộ Y tế, đề nghị tỉnh Hải Dương tính toán cụ thể, khoa học trong việc triển khai xét nghiệm diện rộng cho công nhân các khu công nghiệp; xây dựng cỡ mẫu phù hợp, với đối tượng phù hợp, tập trung vào những nhóm, khu vực nguy cơ cao (bến xe, người buôn bán…) để triển khai xét nghiệm tầm soát, bảo đảm vừa hiệu quả trong chống dịch vừa hiệu quả về kinh tế.

Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên lưu ý tỉnh triển khai theo đúng hướng dẫn là xét nghiệm diện rộng có chỉ định; đề nghị tỉnh giao Sở Y tế chủ trì cùng với Sở LĐ-TB&XH, Ban Quản lý các khu công nghiệp đánh giá nguy cơ của từng nhà máy để làm căn cứ chỉ định xét nghiệm, chứ không phải xét nghiệm cho công nhân của tất cả các nhà máy đóng trên địa bàn.

Về đối tượng nguy cơ cũng phải có chỉ định; về đơn vị xét nghiệm dứt khoát phải thông qua điều phối của CDC, thu giá xét nghiệm phải theo quy định của Bộ Y tế - Bộ Tài chính; tránh tình trạng chỉ định 1 đơn vị xét nghiệm…

Báo cáo thêm về vấn đề này, lãnh đạo tỉnh Hải Dương cho biết tỉnh kiên trì xét nghiệm theo vết dầu loang, có trọng tâm, trọng điểm để chủ động phòng chống dịch và xử lý ngay ổ dịch; tỉnh cũng chủ trương mở rộng ra các nhóm nguy cơ cao hơn, tùy theo từng đặc điểm dịch tễ của từng địa phương để chủ động chống dịch, chứ không mở rộng xét nghiệm tùy tiện.

Không thể đòi hỏi đất nước phải tuyệt đối an toàn

Sau khi nghe các ý kiến của tỉnh và các thành viên Ban Chỉ đạo, Phó thủ tướng Vũ Đức Đam biểu dương những nỗ lực của tỉnh Hải Dương cũng như các lực lượng chi viện của Bộ Y tế trong thời gian qua cùng với cả nước đã làm tốt công tác phòng chống dịch.

Đến giờ phút này có thể nói về cơ bản dịch bệnh được kiểm soát tốt trên cả nước. Ngay cả Hải Dương, khi phân tích kỹ dữ liệu đến nay chỉ phát hiện 3 ca mắc COVID-19 tại cộng đồng không nằm trong các khu vực phong tỏa hay khu cách ly tập trung và cả 3 ca này đều đã truy vết được.

Thời gian tới, Phó thủ tướng đề nghị tỉnh Hải Dương phải tiếp tục mũi xét nghiệm chính là truy vết, theo dấu ca bệnh. Đối với xét nghiệm tầm soát diện rộng trong cộng đồng, Bộ Y tế phải có hướng dẫn, Hải Dương phải chỉ đạo rất cụ thể nhà máy, xí nghiệp nào, ở khu vực nào bắt buộc xét nghiệm cho công nhân mới được hoạt động để tránh lãng phí.

"Hiện nay chi phí xét nghiệm COVID-19 bằng phương pháp PCR tương đương với tiêm vắc xin cho 2 người. CDC các địa phương phải có trách nhiệm điều phối hoạt động xét nghiệm. 

Tuyệt đối không để tình trạng yêu cầu tất cả các doanh nghiệp phải xét nghiệm COVID-19 cho công nhân mới được hoạt động, không chỉ gây tốn kém mà còn tạo tâm lý cứ nghi ngờ lại xét nghiệm, hoặc có kết quả âm tính rồi thì lại chủ quan, rất nguy hiểm", Phó thủ tướng nói.

Tại những điểm nguy cơ cao, có nhiều người qua lại như quán nước gần các khu công nghiệp, bệnh viện, bến xe, chợ… việc xét nghiệm tầm soát phải hết sức linh hoạt để làm sao hiệu quả, tiết kiệm nhất.

Phó thủ tướng lưu ý kể cả sau khi tỉnh Hải Dương đã hết dịch vẫn phải sẵn sàng cho tình huống có dịch. Bởi vì với 100 triệu dân, đường biên giới rất dài, nền kinh tế mở, chúng ta vẫn phải đón chuyên gia nước ngoài vào phục vụ phát triển kinh tế - xã hội thì "không ai có thể nói Việt Nam tuyệt đối không có mầm bệnh trong cộng đồng. Lúc nào chúng ta cũng phải sẵn sàng"...