Khởi công từ tháng 5.2025, gói thầu XL-03 thuộc dự án cải tạo rạch Xuyên Tâm hiện mới đạt khoảng 6% khối lượng. Theo kế hoạch, đoạn qua phường An Nhơn sẽ hoàn thành trước 30.4.2026, còn đoạn qua phường Bình Lợi Trung hoàn thành trước 2.9.2026; toàn bộ gói thầu dự kiến hoàn tất vào tháng 11.2026.
Tuy nhiên, hiện vẫn còn 29/138 hộ dân ở phường An Nhơn và 20 trường hợp tại khu dân cư Bình Hòa (phường Bình Lợi Trung) chưa bàn giao mặt bằng. Trong khi đó, hai gói thầu quan trọng là XL-01 và XL-02, dự kiến khởi công tháng 11.2025, liên quan đến việc di dời 2.078 hộ dân, đến nay vẫn chưa được địa phương bàn giao mặt bằng.
Theo ông Đậu An Phúc - Giám đốc Ban Quản lý dự án Đầu tư xây dựng hạ tầng đô thị TPHCM, khó khăn lớn nhất là có tới 394 trường hợp mua bán, chuyển nhượng bằng giấy tay/vi bằng nên chính sách bồi thường phức tạp, cần nghiên cứu phù hợp cho từng phường.
Bên cạnh đó, 55 hộ dân trước đây thuộc diện giải tỏa dự án khu dân cư Bình Hòa, nay chuyển sang diện giải tỏa của dự án rạch Xuyên Tâm, khiến phương án bồi thường phải điều chỉnh.
Việc xác định giá mua, thuê mua và thuê nhà ở xã hội, cũng như suất tái định cư tối thiểu còn chậm do cần thời gian tính toán, công bố, dẫn đến tiến độ giải phóng mặt bằng bị kéo dài. “Chúng tôi đã kiến nghị các sở, ngành, UBND các phường liên quan bàn giao toàn bộ mặt bằng trong tháng 11.2025 để đảm bảo tiến độ thi công” - ông Phúc nhấn mạnh.
Không chỉ rạch Xuyên Tâm, dự án cải tạo bờ Bắc kênh Đôi đi qua phường Chánh Hưng và Phú Định cũng gặp tình trạng tương tự. Dù khởi công từ tháng 8.2025, nhưng đến nay mới có 985/1.605 hộ dân đồng ý bàn giao mặt bằng.
Trước những vướng mắc trên, mới đây Bí thư Thành ủy TPHCM Trần Lưu Quang đã trực tiếp thị sát và yêu cầu các cơ quan liên quan xây dựng sơ đồ Gantt (biểu đồ tiến độ công việc) để kiểm tra, đôn đốc, đảm bảo hoàn tất bồi thường, giải phóng mặt bằng rạch Xuyên Tâm trước cuối tháng 11.2025.
Thống kê, TPHCM hiện có 398 tuyến sông, kênh, rạch chưa được chỉnh trang, với khoảng 39.600 căn nhà cần di dời. Dự thảo Báo cáo chính trị Đại hội Đảng bộ TPHCM lần thứ I (nhiệm kỳ 2025 - 2030) đặt mục tiêu đến cuối năm 2030 sẽ di dời 50% số nhà trên và ven kênh rạch, tương đương 20.000 căn. Trong nhiệm kỳ trước, thành phố đặt mục tiêu di dời 6.500 căn, nhưng dự kiến đến cuối năm 2025 chỉ đạt 5.548 căn, tương đương 85,35%.
TS Trần Quang Thắng - Viện trưởng Viện Kinh tế và Quản lý TPHCM, đại biểu HĐND TPHCM - nhận định thành phố cần huy động nhiều nguồn lực như phát hành trái phiếu công trình, thu hút vốn đầu tư nước ngoài, kêu gọi doanh nghiệp tư nhân tham gia hợp tác công - tư, đồng thời khai thác quỹ đất sau di dời để phát triển thương mại, nhà ở. Đặc biệt, ông cho rằng cần ưu tiên tái định cư tại chỗ hoặc gần nơi ở cũ để người dân ổn định cuộc sống và duy trì cộng đồng.