Thỏa thuận Mỹ mua bốn tàu phá băng từ Phần Lan được công bố ngày 9-10 giờ địa phương, trùng với cuộc gặp tại Nhà Trắng giữa ông Trump và Tổng thống Phần Lan Alexander Stubb, theo Đài CNN.
Một quan chức Nhà Trắng cho biết thỏa thuận trên là một phần trong kế hoạch lớn hơn nhằm tận dụng chuyên môn của Phần Lan để đóng thêm tối đa bảy tàu phá băng tại các xưởng đóng tàu ở Mỹ.
Tổng cộng, hạm đội mới có thể gồm tới 11 tàu phá băng hạng trung, với tổng chi phí dự kiến khoảng 6,1 tỉ USD. Chiếc đầu tiên dự kiến được bàn giao vào năm 2028.
Ông Stubb cho biết trên mạng xã hội X rằng ông "tự hào vì chuyên môn về Bắc Cực của Phần Lan được đánh giá cao và tin tưởng". Ông tiết lộ Tổng thống Trump đã nêu vấn đề tàu phá băng ngay từ cuộc trò chuyện đầu tiên vài tháng trước, khi nhấn mạnh rằng Nga sở hữu tới 40 tàu và Mỹ cần tăng tốc để bắt kịp.
Tại cuộc gặp ở Phòng Bầu dục, ông Trump nói với các phóng viên rằng Mỹ sẽ học hỏi từ Phần Lan để phát triển năng lực đóng tàu phá băng, với mục tiêu làm ra những con tàu "ít nhất ngang bằng" với đối tác.
Phần Lan có chuyên môn sâu về hoạt động ở Bắc Cực - một khu vực ngày càng có tầm quan trọng chiến lược đối với Mỹ và Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO).
Theo bà Iris Ferguson, cựu quan chức Lầu Năm Góc phụ trách về Bắc Cực, việc Phần Lan gia nhập NATO năm 2023 mang lại lợi ích lớn cho khối, nhờ kinh nghiệm của nước này về hoạt động của Nga, chiến tranh mạng và chiến lược Bắc Cực.
Hiện Mỹ có hai tàu phá băng cũ thường xuyên phải bảo trì, trong khi Trung Quốc sở hữu năm tàu hạng trung.
Nga là nước có hạm đội phá băng lớn nhất thế giới, với tám tàu hạt nhân hạng nặng và hàng chục tàu hạng trung, tổng cộng khoảng 40 chiếc.
Nỗ lực tăng cường hiện diện ở Bắc Cực đã được Washington thúc đẩy trong nhiều năm, đặc biệt khi Trung Quốc và Nga ngày càng chú ý đến khu vực này.
Chiến lược Bắc Cực 2024 của Lầu Năm Góc nêu rõ, những thay đổi địa chính trị lớn - như việc Phần Lan và Thụy Điển gia nhập NATO cùng sự hợp tác sâu hơn giữa Nga và Trung Quốc - đang buộc Mỹ phải điều chỉnh chiến lược quân sự.
Mỹ hiện có nhiều căn cứ quân sự tại Bắc Cực, bao gồm căn cứ liên hợp Lục quân - Không quân Joint Base Elmendorf-Richardson, căn cứ Lục quân Fort Wainwright, căn cứ Không quân Eielson, căn cứ Lực lượng Không gian Pituffik ở Greenland và một số cơ sở của lực lượng Tuần duyên Mỹ.
Bà Ferguson đánh giá việc Tổng thống Trump ưu tiên vấn đề tàu phá băng là "bước tiến lớn" đối với một khu vực thường bị Washington bỏ qua. Tuy vậy bà cảnh báo thách thức lớn sẽ nằm ở khâu triển khai, đặc biệt là nhân sự và kiểm soát chi phí, do Mỹ đã không thực hiện chương trình quy mô này trong nhiều thập kỷ.